ලංකාවේ Online Sellersලා හා පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම්

අන්තර්ජාලයෙන් මිලදී ගැනීම් වර්ධනයත් සමඟ, පාරිභෝගිකයන් මැඩලන මොළකරුවන්ගේ ක්‍රියාකලාපවලින් බොහෝ පාරිභෝගිකයන්ට අසාධාරණයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවේ. JBL Mini Speaker එකක් ලෙස ප්‍රචාරය කර අයෙකුට වෙනත් අයිතමයක් ලබාදීමක් වැනි අවස්ථාවක් එයට උදාහරණ ලෙස ගනිමි. ඒ මගින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ නීතිරීති හා නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳ විස්තර කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.

මෙහිදී මිලදී ගත් අයිතමය වශයෙන් JBL Mini Speacker ලෙස සඳහන් කල ද ලැබී ඇත්තේ සාමාන්‍ය ස්පීකරයකි. මෙහිදී මිලදී ගත්ත අයිතමය වෙනුවෙන් ගෙවීම් කරන්න කලින් ඒ ඇතුලේ තියෙන්නේ තමන් ඉල්ලූ දේම ද කියල බලන්න ක්‍රමයක් නැහැ. එයට හේතුව විනිවිද නෙපෙනෙන්න pack කරන එක සහ Courier එකෙන් payments නොකර pack එක ගලවලා බලන්න නොදෙන එක. ඊලඟ දේ තමා නැවත මුදල් ලබා ගැනීම සඳහා කතා කරද්දි ඒ ලබා දුන්න දුරකථන අංක වැඩ නොකරන අතර ආයතන සොයමින් කාලයක් ගත කරල අංක හොයාගෙන කතා කරල නීති මාර්ගයෙන් යනව කීවම ප්‍රතිචාර දක්වනවා. ඒ වෙලත් ගෙවීම විදිහට කොටසක් කරල ඉතිරි ටික භාණ්ඩය නැවත ලබා ගන්න එනව ඒ වෙලාවෙදි ගෙවනවා කියලයි කියන්නේ. නමුත් ඒක ගන්න එන්නේ නෑ. එතනදි පාරිභෝගිකයා නීති මාර්ගයෙන් නොගිහින් සදාකල් බලන් ඉන්නවා භාණ්ඩය අරන් යන්න එනකල්.

ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගික ආරක්ෂණ අධිකාරිය (Consumer Affairs Authority - CAA), 2003 දී ආරම්භ කරන ලද පාරිභෝගික ආරක්ෂණ පනත (Consumer Affairs Authority Act, No. 9 of 2003) මඟින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරයි. මෙම පනත යටතේ, පාරිභෝගිකයන්ට පහත සඳහන් අයිතිවාසිකම් ලබා දී ඇත. ඒ වගේම මේ වගේ ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් අන්තිමට නීතියක් යාවත්කාලීන කලා අංක 2332/15 කියන 2023.05.17 වැනිදා නිකුත් කරපු අතිවිශේෂ ගැසට් එක හරහා CONSUMER  AFFAIRS  AUTHORITY  ACT,  No.  09  OF 2003 එකේ Section 10(1)(b)(ii) Ammend කිරීම මගින්.

1. නිවැරදි විස්තර ලබා ගැනීමේ අයිතිය - පාරිභෝගිකයන්ට මිලදී ගැනීම් කරන මොහොතේ නිවැරදි සහ පූර්ණ තොරතුරු ලබා ගැනීමට අයිතියක් ඇත
   
   
2. ගුණාත්මක භාණ්ඩ ලබා ගැනීමේ අයිතිය - ප්‍රචාරය කරන භාණ්ඩය සහ සැබෑ භාණ්ඩය එක හා සමාන විය යුතුය.
   
   
3. අධිකාරියට පැමිණිලි ඉදිරිපත් කිරීමේ හැකියාව - CAA මඟින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳව නඩු පවරාගත හැකිය.

මෙවන් දේ සම්බන්ධයෙන් පාරිභෝගිකයෙකු වශයෙන් සිදු කල හැකි නීතිමය ආකාර දෙකක් පවතී.

1. පාරිභෝගික ආරක්ෂණ අධිකාරියට පැමිණිලි කිරීම - CAA වෙත ලිඛිත පැමිණිලික් ඉදිරිපත් කළ හැකිය. අධිකාරිය මෙම පැමිණිල්ල පිළිබඳ විමර්ශනයක් සිදු කර, නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගත හැකිය.
   
   
2. අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන යාම - ශ්‍රී ලංකා පාරිභෝගික ආරක්ෂණ පනත, No. 9 of 2003 14(1) යටතේ, භාණ්ඩය හෝ සේවාව සම්බන්ධයෙන් ව්‍යාජ ප්‍රචාරණය කළ පුද්ගලයාට නඩු පවරාගත හැකිය.

ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂාව සඳහා නීතිමය මාර්ග භාවිත කිරීමෙන් පමණක් නොව, නිවැරදි තොරතුරු සොයාගෙන වගකීම් සහිතව ක්‍රියාකළ යුතුය. විශේෂයෙන්, අන්තර්ජාල වෙළඳාම්කාරයන් විසින් කරන ලද ව්‍යාජ ක්‍රියාකලාපයන්ට මුහුණ දීම සඳහා පාරිභෝගික ආරක්ෂණ අධිකාරියෙන් ලබා දෙන සේවාවන් ඉහළින් භාවිතා කළ යුතුය. පාරිභෝගිකයන් ද, ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ දැනුවත්ව ක්‍රියා කළ යුතුය.