බන්දුල නානායක්කාරවසම් විසින් පද රචනය කල රෝහණ වීරසිංහයන්ගේ සංගීතයෙන් හැඩවී සෝමතිලක ජයමහ විසින් ගායනා කරන්නා වූ අපූරු ගීතයක් මේ විදිහට අප අතරට එක්වෙනවා. මෙහි ආරම්භක සංගීතයෙන් ගීතයට ලබා දෙන්නා වූ සවිය ගැන කියනවාට ඩා එය ඇසීමම පුමාණවත් යැයි සිතමි.
අහස් විලෙන් හඳ පිටමන් වෙලා
රහස් හඬින් මගෙ දුක අහනවා
අඬන අහස පීරලා තරුද හඳම හොයනවා
මගේ රැයක අඳුර නිවෙනවා
අහස් ගඟ යනු අනෝතප්ත විලෙන් ගලා යන ජලයෙන් සැදි ගංගාවයි. නමුත් මෙහි සඳහන්වන අහස් විල යනු එය නොවේ යැයි මා සිත පවසයි. තරු පිරී ඇති රාත්‍රී අහස වේ ලෙස හඳුන්වා ඇති සේය. එහි තිබූ හඳ පිටමං වී ගොස් ඇත. එතැනින් ඉවත් වූ සඳ මා ලඟට විත් මගේ දුක් ගැනවිල්ල අසා සිටින්නේය. නමුත් සඳ අහිමි වූ අහස අඳුරු වලාවන් වලින් වැහිලා අඬමින් සේ දැනෙද්දී වලාකුළු අතරින් තරු සඳ සොයන්නට මෙන් එබී බලන්නෝය. නමුත් මෙලෙස සඳ මා වෙත පැමිණිම නිසාවෙන් මගේ රාත්‍රියේ අඳර නම් ගෙවී යන්නේය.
ප්‍රේමවන්තයෙකුගේ විරහ වේදනා මකන්නට එක් වූ නව ආදරවන්තියකගේ අස්වැසීමක් තනිවුන පෙම්වතාට දැනෙන ආකාරය මෙලෙස විස්තර වූවා විය යුතුය.
ගැලුවාට ගඟක් බාදක හිරිහැර පෙලා
කවුරුන්ද ගියේ උල්පත කොයිදැයි සොයා
ගගුල සේ ඇදි සයුර හා වෙවී
ඈ ආදරේට නව අරුතක් සොයනවා
ගංගාවක් බාධක අතරින් ගලා යද්දී එහි ලස්සන විඳිනවා මිස කිසි කෙනෙක් ගංගාවේ මූලය එසේත් නැතිනම් උල්පත කොතනදැයි සොයන්නේ නැත. එමෙන්ම ඇයද බාධක අතරින් දුශ්කර වූ ගමනක් ලස්සනට මුහුද වෙත ගලායන්න උත්සාහ කරනවා. මේ විදිහට පැරණි දුක්බර වූ මාර්ගයෙන් තම පෙම්වතාව බේරගන්න ඇය දරන උත්සාහය කෙතරම්දැයි දැනෙන්නට පටන් ගෙන ඇත.
හැමුවාට සුලඟ මලේ සුවඳ පොද දරා
කිසිදාක මලක් දිව ගියේද තටු ලබා
සුළඟ සේ ඇදී සුවඳ ලොවට දී
මුලු ජීවිතේම ඈ සුළඟින් වහනවා
මල්වල සුවඳ අරගෙන සුලං හැමුවා වුනත් ඒ සුවඳ එක්ක මල් පියාඹල යනව දැකල නැහැ නේද? ඒ සුවඳ ඇදෙන්නා වගේ ඇය ලෝකයට සුවඳ දෙනවා. පෙම්වතාගේ මුලු ජීවිතයම ඒ සුවඳින් ඇයගේ ආදරයෙන් වසන්නට තරම් ඇය සමත්.
හැරගිය පෙම්වතියගේ මතකයෙන් ඉවත්කරල අලුතින් තමා ආලය කරන පෙම්වතා වෙනුවෙන් පෙම්වතියකගේ කැප කිරීම, විරසක වූ පෙම්වතාගේ කැඩුණු බිඳුනු හිතට දැනෙන ආකාරය මෙලෙස අකුරු වුනා යැයි මට සිතේ. කෙසේ හෝ වේවා අපූර්ව සංගීතයකින් හැඩ වූ මෙම ගීතය අහල විඳල දකින්න යැයි මම ඔබට ආරාධනා කරනවා.
අහස් විලෙන් හඳ පිටමන් වෙලා
මෙතැනින්