ගතික පරාසය (Dynamic Range)

කාර්යබහුලත්වය නිසා හුඟ දවසකින් ලිපියක් ලියන්න බැරිවුන නිසා අද හිතුවා ගතික පරාසය (Dynamic Range) ගැන ලිපියක් ලියන්න. ඡායාරූප කරණය කරන අයට මේක කිව්ව ගමන් මතක් කරගන්නේ අධි ගතික පරාස (High Dynamic Range) ඡායාරූප කියන එක. නමුත් මේ කාරණා දෙකක්. අපි බලමු ගතික පරාසය කියන්නේ මොකක්ද කියලා.

ගතික පරාසය කියන්නේ යම්කිසි දර්ශනයක ඇති උපරිම දීප්තිය හා උපරිම අඳුර අතර පරාසයට. එහෙමත් නැතිනම් උපරිම හා අවම වර්ණ ඝනත්වය හා දීප්තිය ඇති ස්ථාන අතර පරාසයයි. උදාහරණයක් විදිහල කලු සිට සුදු දක්වා ඇති පහල තියෙන වර්ණ අනුක්‍රමණය සලකමු.

කලු සිට සුදු දක්වා ගතික පරාසය

මේ තැන තියෙන කලු හා සුදු අතර කෙතරම් වර්ණ තියෙනවාද? මේ සියල්ල ගතික පරාසය තුල තියෙන වර්ණ. දකුණු පැත්තේ තියෙන සුදු වර්ණයක් වම් පැත්තේ තියෙන කලු වර්ණයත් කියන්නේ සීමාවන් දෙක. අන්සියලු වර්ණ තියෙන්නේ ඒ අතර පරාසයේ. දැන් අපි බලමු මේ ගතික පරාසය අඩු කරල තියෙන අවස්ථාවක්.

අලු සිට අලු දක්වා ගතික පරාසය

හොඳින් බැලුවොත් පෙනේවි මෙය අපි කලින් දුටු වර්ණ අනුක්‍රමයේ දෙපැත්තේ ඇති කොටස් ඉවත් කිරීමෙන් ලැබුණු එකක් බව. මෙතැනදී කලු පැහැයට ආසන්න අලු පැහැයක සිට සුදු පැහැයට ආසන්න අලු පැහැයක ඇති වර්ණය දක්වා පරාසයේ වර්ණ විතරයි ඇතුලත් වෙන්නේ. මෙතැනදී ගතික පරාසයෙන් අඩු දර්ශනයක් තමයි ලැබිල තියෙන්නේ. 

නිකන් පිස්සු වගෙයි නේද? යම් දර්ශණයක උපරිම දීප්ති‍යේ ඉඳන් උපරිම අඳුර දක්වා පරාසය ගතික පාරාසය කිව්වාම මතක තියෙන්න ඕන දර්ශනයෙන් දර්ශණයට ඒක වෙනස් වෙනවා. ඉර මුදුන් වෙලා තියෙද්දී ගෙයක ඉස්තෝප්පුවක තියෙන මල් ගහක් සහ ගෙට ඉහලින් තියෙන වලාකුලක් හිතන්න. වලාකුලු උපරිම දීප්තියෙන් දිලෙනවා. නමුත් මල් ගහට ඒ ආලෝකය වැටෙන්නේ අඩුවෙන්. එතැනදී විශාල ගතික පරාසයක් අපේ පින්තූරයට ලැබෙනනවා.

දැන් ඊලඟ ප්‍රශ්ණේ තමයි අපිට අපේ කැමරාවෙන් දර්ශනයේ ගතික පරාසය ඡායාරූපයට ගන්න පුළුවන්ද කියන එක. සාමාන්‍යයෙන් අපේ කැමරාවේ ගතික පරාසය අඩුයි. නවීන කැමරා මාදිලි වල සෑහෙන්න ලොකු අගයයන් වල තියෙනවා. එතැනින් එහාට යන්න කලින් මම කියන්නම් කොහොමද දර්ශනයක ගතික පරාසය අපි මැන ගන්නේ කියල. සාමාන්‍යයෙන් ඡායාරූපකරණයේ ගතික පරාසය මනින්නේ උපරිම අග‍යේ සහ අවම අගයේ වෙනස මගින්. ඒ වෙනස නැවතුම් (Stops) කීයක්ද යන්නෙන් අපිට ගතික පරාසයට අගයයක් දෙන්න පුළුළුන්. ඔයාලට ඒක තේරුම් ගන්න පොඩි උදාහරණයක් දෙන්නම්. ඒක කරල බලන්න.

හොඳ ගතික පරාසයකින් යුතු දර්ශනයක් තෝරා ගන්න. උපරිම දීප්තිය ඇති තැනට කැමරාව මෑනීම මගින් ඇපෙචර අගය අඩු අගයකත් ISO අගය අඩු අගයයකත් පවත්වාගන්න. Shutter එක මගින් එතැන තියෙන අනාවරණය සඳහා අගය ලබා ගන්න. දෙවනුව අඩුම දීප්තිය ඇති තැන සඳහා ද අනෙක් සැකසුම් වෙනස් නොකර Shutter එක මගින් අගයයක් ලබා ගන්න. අපි Digital ක්‍රමවේදයේ භාවිතා කරන්නේ දෙකේ පාදයේ අගයයන් නිසා කුඩා ද්වාර අගය දෙගුණ කරමින් වැඩි ද්වාර අගය දක්වා කොපමණ වාරයක් දෙගුණ කල යුතු දැයි බලන්න. ඒ වාර ගනන ගතික පරාසයේ නැවතුම් ගනන ලෙස සැලකිය හැක. උදාහරණ විදිහට අඩුම අගය 100කුත් වැඩිම අගය 2500කුත් ලැබුනා නම් අපිට ගණනය වන්නේ 100, 200, 400, 800, 1600, 3200 ලෙසයි නමුත් 2500 ඇත්තේ 1600 හා 3200 අතර නිසා අපි අපේ ගතික පරාසය විදිහට නැවතුම් 4.5ක් ඇතැයි සැලකිය හැකිය.

දැන් අපේ කැමරාවට මේ ගතික පරාසය හසුකරගන්න පුළුවන්ද? ඔව් පුළුවන්. මොකද සාමාන්‍යයෙන් මිල අඩු සාමාන්‍ය DSLR එකක් වුනත් නැවතුම් 5කට වැඩි ගතික පරාසයක් හසුකරනීමේ හැකියාව තියෙනවා. දැන් දැන් එන නවීන කැමරා වල නම් නැවතුම් 15කට ආසන්න අගයයක් දක්වා හසුකරන්න පුළුවන්. අපි කල යුත්තේ අපේ දර්ශණයේ ගතික පරාසය කැමරාවට හසුකරගත හැකි පරාසය තුලට ගෙන ඒම පමණයි. එය සැකසුම් මගින් කරන්න පුළුවන්.

දැනට ඇති ඉදිරියේ මේක එක්ක වැඩ කරන හැටි ලියන්නම්. එතෙක් ආයුබෝවන්....
ගැටලු තියෙනවා නම් කමෙන්ටු හැටියට ලියන්න. ජය.....!

Single Shot Capture whole Dynamic Range