ලංකාවේ Online Sellersලා හා පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම්

අන්තර්ජාලයෙන් මිලදී ගැනීම් වර්ධනයත් සමඟ, පාරිභෝගිකයන් මැඩලන මොළකරුවන්ගේ ක්‍රියාකලාපවලින් බොහෝ පාරිභෝගිකයන්ට අසාධාරණයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවේ. JBL Mini Speaker එකක් ලෙස ප්‍රචාරය කර අයෙකුට වෙනත් අයිතමයක් ලබාදීමක් වැනි අවස්ථාවක් එයට උදාහරණ ලෙස ගනිමි. ඒ මගින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ නීතිරීති හා නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳ විස්තර කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.

මෙහිදී මිලදී ගත් අයිතමය වශයෙන් JBL Mini Speacker ලෙස සඳහන් කල ද ලැබී ඇත්තේ සාමාන්‍ය ස්පීකරයකි. මෙහිදී මිලදී ගත්ත අයිතමය වෙනුවෙන් ගෙවීම් කරන්න කලින් ඒ ඇතුලේ තියෙන්නේ තමන් ඉල්ලූ දේම ද කියල බලන්න ක්‍රමයක් නැහැ. එයට හේතුව විනිවිද නෙපෙනෙන්න pack කරන එක සහ Courier එකෙන් payments නොකර pack එක ගලවලා බලන්න නොදෙන එක. ඊලඟ දේ තමා නැවත මුදල් ලබා ගැනීම සඳහා කතා කරද්දි ඒ ලබා දුන්න දුරකථන අංක වැඩ නොකරන අතර ආයතන සොයමින් කාලයක් ගත කරල අංක හොයාගෙන කතා කරල නීති මාර්ගයෙන් යනව කීවම ප්‍රතිචාර දක්වනවා. ඒ වෙලත් ගෙවීම විදිහට කොටසක් කරල ඉතිරි ටික භාණ්ඩය නැවත ලබා ගන්න එනව ඒ වෙලාවෙදි ගෙවනවා කියලයි කියන්නේ. නමුත් ඒක ගන්න එන්නේ නෑ. එතනදි පාරිභෝගිකයා නීති මාර්ගයෙන් නොගිහින් සදාකල් බලන් ඉන්නවා භාණ්ඩය අරන් යන්න එනකල්.

ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගික ආරක්ෂණ අධිකාරිය (Consumer Affairs Authority - CAA), 2003 දී ආරම්භ කරන ලද පාරිභෝගික ආරක්ෂණ පනත (Consumer Affairs Authority Act, No. 9 of 2003) මඟින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරයි. මෙම පනත යටතේ, පාරිභෝගිකයන්ට පහත සඳහන් අයිතිවාසිකම් ලබා දී ඇත. ඒ වගේම මේ වගේ ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් අන්තිමට නීතියක් යාවත්කාලීන කලා අංක 2332/15 කියන 2023.05.17 වැනිදා නිකුත් කරපු අතිවිශේෂ ගැසට් එක හරහා CONSUMER  AFFAIRS  AUTHORITY  ACT,  No.  09  OF 2003 එකේ Section 10(1)(b)(ii) Ammend කිරීම මගින්.

1. නිවැරදි විස්තර ලබා ගැනීමේ අයිතිය - පාරිභෝගිකයන්ට මිලදී ගැනීම් කරන මොහොතේ නිවැරදි සහ පූර්ණ තොරතුරු ලබා ගැනීමට අයිතියක් ඇත
   
   
2. ගුණාත්මක භාණ්ඩ ලබා ගැනීමේ අයිතිය - ප්‍රචාරය කරන භාණ්ඩය සහ සැබෑ භාණ්ඩය එක හා සමාන විය යුතුය.
   
   
3. අධිකාරියට පැමිණිලි ඉදිරිපත් කිරීමේ හැකියාව - CAA මඟින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳව නඩු පවරාගත හැකිය.

මෙවන් දේ සම්බන්ධයෙන් පාරිභෝගිකයෙකු වශයෙන් සිදු කල හැකි නීතිමය ආකාර දෙකක් පවතී.

1. පාරිභෝගික ආරක්ෂණ අධිකාරියට පැමිණිලි කිරීම - CAA වෙත ලිඛිත පැමිණිලික් ඉදිරිපත් කළ හැකිය. අධිකාරිය මෙම පැමිණිල්ල පිළිබඳ විමර්ශනයක් සිදු කර, නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගත හැකිය.
   
   
2. අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන යාම - ශ්‍රී ලංකා පාරිභෝගික ආරක්ෂණ පනත, No. 9 of 2003 14(1) යටතේ, භාණ්ඩය හෝ සේවාව සම්බන්ධයෙන් ව්‍යාජ ප්‍රචාරණය කළ පුද්ගලයාට නඩු පවරාගත හැකිය.

ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂාව සඳහා නීතිමය මාර්ග භාවිත කිරීමෙන් පමණක් නොව, නිවැරදි තොරතුරු සොයාගෙන වගකීම් සහිතව ක්‍රියාකළ යුතුය. විශේෂයෙන්, අන්තර්ජාල වෙළඳාම්කාරයන් විසින් කරන ලද ව්‍යාජ ක්‍රියාකලාපයන්ට මුහුණ දීම සඳහා පාරිභෝගික ආරක්ෂණ අධිකාරියෙන් ලබා දෙන සේවාවන් ඉහළින් භාවිතා කළ යුතුය. පාරිභෝගිකයන් ද, ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ දැනුවත්ව ක්‍රියා කළ යුතුය.

 

 

පාස්පෝට් සහ පූස්පාට්

මේ ලියන්න යන්නේ කාලෙකින් අපේ රටේ මිනිස්සුන්ගේ නොදැනුවත්කම නිසා සිදුවෙන අසාධාරණයක් ගැන විස්තරයක්. මේ වගේ දේවල් ගැන ලියන එක කාලයක් නවත්තලා තිබුනත් මේ වගේ දෙයක් නොලියාම බැරි නිසා ලියන්නේ තවත් කෙනෙක් වැඩක් ගනී කියලා හිතලයි.

ලෝකය තොරතුරු තාක‍ෂණික ක්‍රම භාවිතය සම්බන්ධයෙන් වේගයෙන් ඉදිරියට ගිහින් තියෙනවා වුනත් අපේ රට යන්නේ සෑහෙන්න පස්සට. එහෙමත් නැත්තම් හරිම හෙමින්. ඉතින් මේ හෙමින් යන ගමනේ ප්‍රයත්නයක් විදිහට වසර ගාණක් තිස්සේ උත්සාහ කරල (මගේ මතකකය හරි නම් වසර 10කට අධික කාලයක්) යන්තම් ආගමන විගමන දෙපාර්තමේන්තුව තමන්ගේ සේවාවන් මාර්ගගත ක්‍රමයට දෙන බව ප්‍රකාශ කරල තියෙනවා. නමුත් ඒක ඇත්තටම කියන තරම් කඩිනම් ද කියන එක නම් ගැටලුවක්.

ඔවුන්ගේ වෙබ් අඩෙවියේ සඳහන් ආකාරයට අයදුම්කරුවන් විසින් අන්තර්ජාතික සිවිල් ගුවන් සේවා සංවිධානයේ සම්මත ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලව අංකිත ඡායාරූපයක් සහ ජෛවමිතික දත්ත ලෙස ඇඟිලි සලකුණු අනුමත ඡායාරූප ශාලාවකින් හෝ ප්‍රධාන කාර්යාලය හා ශාඛා කාර්යාල වල ඇති ඡායාරූප ශාලාවලින් ලබා ගත හැකි බව තියෙනවා. ඒ සඳහා ගාස්තු අය කරන්නේ මාර්ග ගත විදිහටමයි. නමුත් ශාඛා කාර්යාල වල ඉන්න නිලධාරීන්ට ඒ සඳහා හරියාකාරයෙන් පුහුණුවක් ලබා දීල නැහැ. ඒ විතරක් නෙවෙයි එහෙමතැන් වල ඡායාරූප ගන්න බැරිනම් ඒ තැන් වල නිලධාරීන්ට තමන්ගේ ශාඛා කාර්යාල තාවකාලිකවත් පද්ධතියෙන් ඉවත් කර ගන්න විදියක් තියල නැහැ. සමහර විටක ඒ ඒ නිලධාරීන් තමන්ගේ හිතවත් ඡායාරූප ශාලා සඳහා වාසියක් වෙන විදිහට උවමනාවෙන්ම මේ කාර්යය කරනවා වෙන්න පුලුවන්. නමුත් මේ සම්බන්ධයෙන් සොයා බැලිය යුතුයි. ඒ විතරක් නෙවෙයි එතැනින් අදාල කාර්යය සිදු නොවන්නේ නම්එමුදල් ප්‍රතිපූරණය කිරීමේ ක්‍රමවේදයක් ද ඔවුන් සතුව නැහැ.

මීට අමතරව ඔවුන්ගේ පද්ධතිය තුල ප්‍රගතිය බලා ගැනීමේ තීරය පවා යාවත්කාලීන වීමක් සිදු වෙන්නෙැ නැහැ. විශේෂිත විමසීමකින් හෝ හිතවත්කම් ඔස්සේ සිදුවන විමසීම් වලින් පසුව ඒම යාවත්කාලීන වීම් සිදු වෙනවා. නමුත් මේ විමසීම් ඔවුන්ගේ ක්ෂණික ඇමතුම් හෝ වෙබ් අඩෙවියේ සඳහන් අංක වලින් විමසීම් කිරීම සිදු කල නොහැකියි. එයට හේතුව එම දුරකථන සෑම විටම කාර්යය බහුල හෝ පිළිතුරු නොදීමයි.

මේ සම්බන්ධයෙන් මාගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම නම් අතිශය කණගාටුදායකය. ප්‍රාදේශීය කාර්යාලය ලෙස කරන්දෙණිය ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයේ ඡායාරූප ලබා ගැනීමට රු. 350.00 ක මුදලක් අමතර ගෙවීමක් ලෙස සිදු කල ද එතැනදී ඒම නිලධාරියා අදාල ඡායාරූප ගැනීමට අවශ්‍ය උපකරණ සකස් කිරීමටත් ප්‍රථම ඡායාරූප ලබා ගැනීම මෙම ස්ථානයෙන් කල ද සාර්ථක නොවන බවත් අයදුම්පත ප්‍රතික්ෂේප වීමේ සම්භාවිතාවක් පවතින බවත් ප්‍රකාශ කරනට විය. එවිට මා ඒ බව ළිඛිතව ලබා දෙන ලෙස කී පසු අකමැත්තෙන් වුවද රැගෙන ආ බල්බයක් හා වෙබ් කැමරාවක් සකස් කරන්නට විය. ලබාගත් ඡායාරූපය පද්ධතිය වෙත උඩුගත කරද්දී පවා ඔහු ඡායාරූප ලබා ගැනීම සඳහා ඒ අවට පෞද්ගලික ඡායාරූප ශාලාවක් නිර්දේශ කරන්නට විය. මා ඒ වන විටත් ඡායාරූප ශිල්පය සම්බන්ධයෙන් ඩිප්ලෝමාධාරියෙකු හා රාජ්‍ය සම්මාන ලැබූ ඡායාරූප ශිල්පියෙකු බව ඔහු නොදැන සිටියා විය යුතුය. නමුත් ඔහුගේ ඡායාරූප ලබා ගැනීම අසාර්ථක බැව් මා දැන සිටියේ ඔහු ආලෝකය හැරිරවූ ආකාරයේ දීමය. නමුත් රාජ්‍ය නිලධාරියෙකුට රාජකාරියට බාධා කිරීම වරදක් බැවින් කිසිත් නොකියා සිටියෙමි.

දින සති ගෙවී ගියේ ය. විදේශ ගමන් බලපත්‍රය නැත. කිහිප වරක් ඔවුන්ගේ වෙබ් අඩෙවියේ සඳහන් දුරකථන අංක ඇමතීමට උත්සාහ ගතිමි. කිසිඳු ප්‍රයෝජනයක් නොමැත. පිළිගැනීමේ නිලධාරියා ඇමතීමේ දී අදාල අංශය වෙත දුරකථනය සම්බන්ධ කලද එම ස්ථානයේ දුරකථනයට පිළිතුරු දීමට කෙනෙකු නොමැත. කිහිප වරක් උත්සාහ කර මාගේ දුරකථන බිල්පත වැඩි කර ගැනීමෙන් පසු එම උත්සාහයටද අත්හැර දෑමුවෙමි. වෙනත් කාර්යයක් සඳහා මා මිතුරෙකු සමඟ ආගමන විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට ගියෙමි. එවිට දුරකථන ඇමතුම් වලට පිළිතුරු නොදෙන්නේ මන් දැයි කියා සිදු කල විමසීමට පිළිතුර “අංශ වල සිදුවන අලුත්වැඩියාවන් හේතුවෙන් දුරකථන සබඳතා නොමැත” යන්නයි. අහෝ ඛේදයකි එකම ආයතනයේ පිළිගැනීමේ නිලධාරියා අංශ අතර අලුත්වැඩියාවන් පිළිබඳ දැනුවත් නැත.

තවත් මස කීපයක් ගතවූ පසු මා පෞද්ගලික හිතවත් නිලධාරියෙකුගෙන් මාගේ විදේශ ගමන් බලපත්‍රය සම්බන්ධයෙන් විමසීම් කලෙමි. එවිට එම නිලධාරියා පද්ධතිය පරීක්ෂා කර මාගේ ඡායාරූපය සම්බන්ධයෙන් ගැටලුවක් පවතින බවත් සතියේ දිනයක කාර්යාලයට පැමිණියහොත් අදාළ කාර්යයන් සිදු කර විදේශ ගමන් බලපත්‍රය ලබාගැනීමේ හැකියාව පවතින බවත් පවසන ලදී. හිතවත්කම් භාවිතයෙන් අදාළ කාර්යය සිදු කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයක් නොමැති වීම නිසා මා නැවත රු. 600.00ක් වියදම් කර ඡායාරූපයක් ලබාගෙන පද්ධතිය වෙත උඩුගත කලෙමි. නැවත මාසයකට අධික කාලයක් ගත වුවද කිසිඳු ප්‍රතිචාරයක් නොමැත. නැවත මා මිතුරා ඇමතුවේ ප්‍රගතිය බලා ගැනීම සඳහා පමණක්මය. ප්‍රථිපලය පෙර ලෙසමය.

කෙසේ වුවද සියලු අකටයුතුකම් සම්බන්ධයෙන් සඳහන් කර පාලක වෙත හා අදාළ අංශ ප්‍රධානීන් සම්බන්ධ කරරමින් පැමිණිලි සහගත ඉල්ලීමක් සිදු කලෙමි. දීර්ඝ විද්‍යුත් ලිපියක් ලෙස යොමු කරන ලද ඒහි මා වෙත සිදු වූ අසාධාරණය හා මාගේ කාලය, මුදල් සම්බන්ධයෙන් විමසීම් කලෙමි. ගත වූයේ දින තුනකි. විදේශ ගමන් බලපත්‍රය මා අතට පත්විය. එතැන් සිට අද දක්වා තවත් මාසයකට ආසන්න කාලයක් ගත වී ඇත. නමුත් මාගේ විද්‍යුත් ලිපියේ සඳහන් අනෙකුත් කරුණු සම්බන්ධයෙන් පිළිතුරු ලිපියක් හෝ විමර්ශනයක් පිළිබඳ නොමැත. මෙය රාජ්‍ය අංශයේ ආයතනයක් සඳහා විද්‍යුත් තැපැල් ලිපියක් ලැබී දින තුනක් ඇතුලත පිළිතුරු ලිපියක් ලිවිය යුතුය යන චක්‍රලේඛය අමු අමුවේ උල්ලංඝනය කිරීමකි. පුරවැසියෙකුගේ හිමිකම සම්බන්ධයෙන් වූ තව තවත් චක්‍රලේඛ හා නීති අණ පණත් ගණනාවක් උල්ලංඝනය වී ඇති අතර වැදගත්ම කරුණ මේ සම්බන්ධයෙන් මාගේ ලිපිය මා අදාල ආයතනයේ නීති නිලධාරීන් වෙත ද යොමු කර ඇති වීමයි.

මේ ලෙසින්ම මාගේ ජාතික හැඳුනුම්පත සඳහා ද මා හට විද්‍යුත් තැපැල් ලිපියක් යොමු කිරීමට සිදු වූ අතර එයින් දින කීපයකට පසු මාගේ හැඳුනුම්පත තැපැල් කර තිබුණි. පුරවැසියෙකු වශයෙන් මෙවන් සිදුවීම් මා ලියා නොතැබීම වරදක් සේ හැඟෙන බැවින් මෙලෙස අකුරු කරමි.

ආගමන විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ කාර්යයන් සිදු කරදීම සඳහා “කාක්කන්” සිටින බව බොහෝ වාරයක් විමර්ශන මාධ්‍යවේදීන් විසින් හෙලි කර ඇතත් ඒ සම්බන්ධයෙන් කිසිඳු විමර්ශනයක් සිදු කර නොමැත හෝ විමර්ශන නිලධාරීන් ද මේ සා විශාල කූඨ ව්‍යාපාරයේ පාර්ශවකරුවන් විය යුතුය. සාමාන්‍ය මිනිසෙකු තමන්ගේ ජාතික හැඳුනුම්පත හෝ විදේශ ගමන් බලපත්‍රය ලබා ගැනීම සඳහා ගත කල යුතු කාලය සම්බන්ධයෙන් එම අදාල ආයතනයන් හි වෙබ් අඩෙවි තුල ගතවන කාලය ලෙස සාවද්‍ය තොරතුරු ඉදිරිපත් කර ඇති බව හැ‌ඟේ. එසේ නොමැති නම් පෞද්ගලික වාසි ප්‍රයෝජන තකා අදාළ කාලයන් ගත කරමින් පුරවැසි අයිතීන් උල්ලංඝනය කර ඇත.

කෙසේ වුවද සාමාන්‍ය ජනතාවගෙන්, මාගේ පාඨකයන්ගෙන් සිදු කරන් ඉල්ලීම නම් මේ වෙන කොටත් ඔයාලගේඨවිදේශ ගමන් බලපත්‍රය, ජාතික හැඳුනුපත්‍ ඔයාලට හම්බෙලා නැත්තම් විද්‍යුත් තැපෑල හරහා විධිමත් පරිදි ලිපියකින් ඉල්ලීම සිදු කරන්න. ඒ සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු ඉල්ලන්න තොරතුරු පණත හරහා පුලුවන්. ඉතින් නීති රීති තියෙනවා. හැබැයි ඔයාල දැනුවත් වෙන්න.

මගේ ගැටලුව අවසන් වෙන්නේ සාවද්‍ය තොරතුරු දාපු වෙබ් එකක් නිසා මට අහිමි වුන කාලය සහ සුදුසකම් නොමැති නිලධාරීන් නිසා මට අහිමි වුන මුදල් ප්‍රතිපූරණය කිරීමට පස්සේ. එතෙක් මේක විවෘත නඩුවක්. උසාවියක නොවුනට. මම තාම බලන් ඉන්නවා මේ සම්බන්ධයෙන් අදාල ආයතන ගන්න පියවර සම්බන්ධයෙන්.

චංචා අනතරු හැඟවීමයි.....

මේ දවස්වල සිද්ධවෙන දේවල් එක්ක වැඩිය ලියන්න ලැබුනේ නැති වුනත් අලුත් අවුරුදු සමයත් එක්ක මිනිස්සු කාර්යබහුල වෙලා. ඒ එක්කම මිනිස්සු කරන කාර්යයන් අස්සේ සිද්ධවෙන ක්‍රියාකාරකම් අස්සේ, අවශ්‍යතාවයන් පිරවීම අස්සේ වංචා සිදුවෙන එකත් වැඩිවෙලා. මේ ලියන්න යන්නේ එහෙම සිදුවීමක් ගැන.

අවුරුදු සමයත් ඒක්ක ගොඩක්ක සිල්ලර වෙළඳසැල් වල පෝලිම් දින්න පුලුවන්. මේ පෝලිම් වල ඉන්න මිනිස්සු කඩිනමින් බබඩු අරගන ආයෙත් තව පෝලිමකට යන්න බලාගෙන තමයි ඉන්නේ. ඉතින් එහෙම වෙලාවල් වලදී බඩු කිරන තරාදි වලින් හා කිරන බඩු වලින් විවිධ සෙල්ලම් දානවා. සමහර තරාදි "0" කරන්නේ නැතිව බඩු කිරාගෙන කිරාගෙන යනවා. මේ ලඟදී දවසක් මාලු මාර්කට් එකක සිද්ධ වුන දෙයක් තමා මාලු කූරියෙක්ටම ගානක් කියල බෑග් එකට දාද්දී ඊට වඩා පොඩි මාලුවෙක් බෑග් එක ඇතුලට දාන්න කරපු උත්සාහය. විමසිනල්ලෙන් හිටි නිසා ඒ වැඩේ බේරගත්තා. මාර්කට් එකකදී බිලක් ලැබෙන්නේ නැති නිසා වරදක් වුන බව පෙන්වන්නවත් වෙන්නේ නෑ.

දැන් අලුතින් ඇවිත් තියෙන ඉලෙක්ට්‍රොනික් තරාදි සහ විද්‍යුත් බිල්පත් නිකුත් කිරීමේ සිස්ටම් අස්සේ වංචා සිදු වෙන්නේ නැහැ කියල මිනිස්සු හිතනවා. නමුත් ඒවායින් සිදු කල හැකි චංචා ද බොහෝමයි. භාණ්ඩ මිල අදාල යන්ත්‍ර වලට ඇතුලත් කරන්නේ අදාල ආයතන හිමිකරුවන් විසින්. ඉතින් මේ ඇතුලත් කරද්දි සමහර භාණ්ඩ වල මිල ටිකක් වැඩියෙන් ඇතුලත් කරල තියෙනවා. ඒ එකම භාණ්ඩයේ මිල කේත දෙකකින්. එකක් සාමාන්‍ය භාණ්ඩ සඳහන් බිල. අනෙක වැඩිපුර සඳහන් බිල. උදාහරණයක් විදිහට හාල්, පොල්, ලූණු වගේ අත්‍යාවශ්‍ය දේවල් වල මිල අඩු මිලක් කියල බඩු වල සඳහන් කරනවා. පස්සේ බිල් කරද්දී වැඩි ගානකින් බිල් වෙනවා. ඒ වගේ දේවල් මේ දවස් වල විශාල ප්‍රමාණ වලින් ගෙනියන නිසා කවුරුත් බිල් කල ගාන බලන්නේ නෑ වගේම සම්බූර්ණ බිල ගත්තාම භාණ්ඩ වැඩි ගානක් තියෙන වෙලාවල් වලදී තමයි මේක කරන්නේ.

මේ වගේ විවිධ වර්ගයේ වංචාවන් මේ දවස් වල සිද්ධ වෙන නිසා පුංචි සිදුවීම් දෙකක් විතරක් පෙන්වලා දුන්නේ. මේවා මගේ පවුලේ අයට සිදුවුන ඒවායින් කීපයක්. අපේ අය කවදත් බිල සහ භාණ්ඩ පිළිබඳ මුදල් ගෙවීමෙන් පසු පරීක‍ෂාවක් සිදු කරන නිසා මේක අල්ල ගන්න පුලුවන් වුනා. නැතින්ම අහුවෙන්නේ නෑ. සමහර බිල් වල වංචාව රුපියල් දහසකට වඩා වැඩි වුනා.

ඒ නිසා මේ දවස් වල හදිසියෙන් බඩු ගන්න යන ඔයාල තමන්ගේ බිල් සහ තමන්ට ලැබුණු භාණ්ඩ සම්බන්ධයෙන් පරීක‍ෂාකාරී වෙන්න. තව දෙයක් තමයි හැම වෙලාවේ දී බිල ටයිප් කරද්දී සහ තමන්ගේ භාණ්ඩ වල බර කිරද්දී ඉලෙක්ට්‍රොනික හෝ යාන්ත්‍රික හෝ වේවා එම අගයයන් සම්බන්ධයෙන් අවධානයෙන් ඉන්න. මොකද නීතිරීති සහ ඒ් සම්බන්ධයෙන් ඉන්න රාං්‍ය අංශයවත් මේවා සම්බන්ධයෙන් වූූ යල්පැන ගිය නීති තවමත් යාවත්කාලීන කරල නැහැ. සමහර නීති 1940 ගණන් වල නීති සහ දඩ මුදල් තියෙන්නේ. රුපියල බාල්දු වීමට සාපේක‍ෂව බදු මුදල් වල වෙනසක් නැති නිසා සමහර තැන් වල දඩ මුදල රු. 5.00 ක් රු. 10.00ක් වගේ අගයයනුත් තියෙනවා. ඉතින් සමහර වැරදි කරල දඩය ගෙවන එක ලාභයි. 

මගේ බ්ලොග් එක කියවන ඔයාල මේ වගේ දේවල් අත් විඳල තියෙනවා නම් මේකෙ කමෙන්ට් එකක් හැටියට ලියන්න. මේ වගේ දේවල් අත්විඳල අයියෝ එහෙම ඒවා ගැන කියන්න ගිහින් වෙන ප්‍රශ්ණයක් වෙයි කියල හිතන්නේ නැතිව ලියන්න. මොකද එහෙම දේවල් හෙලි කිරීම කියන්නේ පුරවැසි වගකීමේ කොටසක්. ඒකට හේතු කියල වගකීමෙන් නිදහස් වෙන්න බැහැ. නීතියෙන් හෙලිකන්නේ නැහැ කතා කරන්නේ නැහැ කියල මම පොරොන්දු පත්‍ර අත්සන් කල දෙයක් හැරෙන්න අනිත් සියල්ල ලියන ඒක නවත්තල නැහැ.

බලාගෙනයි! පරෙස්සම්වන්න

කාලයක් තිස්සේ කෝච්චියේ සතියේ දවස් පහම වැඩට යන්න ගත්තට පස්සේ මගේ අත්දැකීම් විදිහට ලියන්න නම් දේ සෑහෙන්න හම්බවුනා. නමුත් තවමත් සමහර දේ ලියනවද? ලියල වැඩක් වෙයිද වගේ ප්‍රශ්ණාර්ථ තියෙන නිසා ලියන්නේ නැතිව හැංගිලාම යනව. කොහොම වුනත් මේ මෑතකදී සිදුවුන සිද්ධියක් සහ පහුගිය කාලේ අහන්න ලැබුන දේවල් එක්ක යම්තාක් දුරකට සම්බන්ධයක් තියෙන දෙයක් නිසා ලියන්න හිතුවා.

දවසක් මම ට්‍රේන් එකේ යද්දි ටිකක් විතර වයසක කෙනෙක් තමන්ගේ ස්මාට් ෆෝන් එකක් එක්ක වැඩ. එයා කොයි තරම් වේගවත් ද කියනවා නම් එයාගේ ෆෝන් එකේ ලෝක පැටන් එක ඕන කෙනෙක්ට දකින්න බලන්න වගේම මතක තියා ගන්නත් පුලුවන්. ටිකක් වෙලා යද්දි මේ මනුස්සයා තමන්ගේ බැංකු ගිණුමටට ලොග් වෙලා යමක් කරන්න ලෑස්ති වුනා. ලඟ සීට් එකේ හිටයි නාසා ඒයා කරන දේ මට පෙනුනා වගේම තමා මට ඕන නම් එයා තමන්ගේ අකවුන්ට් එකට ලොග් වුන පාස්වර්ඩ් එක බලාගන්නත් පුළුවන්කම තිබුනා. සාරධර්මාණුකූල නොවන නිසා මම අහක බලා ගත්තත් මිනිත්තූ කිපයකට පස්සේ එයාගේ වැඩේ ඉවර වුනා.

අද කාලේ ඇඩ්වයිස් එකක් දෙන්නත් ටිකක් පරිස්සම් වෙන් ඕන කාලයක් නිසාත් කලින් කතා නොකල කෙනෙක් නිසාත් මිනිහට මේ ගැන කියනවද කියල හිතුවා. ෆ්‍රී ඇඩ්වයිස් එකක් කැමතින්ම් ගතන්න කියල මම මිනිහට පැහැදිලි කරල දුන්න ඒ වැඩේ තියෙන බැරෑරුම්කම ගැන. ටිකක් වෙලා යද්දි මිනිහ තේරුම්ගත්ත කියල මම හිතනවා.

මේක ඇතුලේ මට කියන්න ඕන වුන දේ තමයි මිනිස්සු තාක්‍ෂණය ගන්න කියාට ඒ වෙනුවෙන් ඕන කරන සාක්‍ෂරතාව තාමත් ලබාගෙන නැහැ. හිතන්න ගේමක් දෙන මිනිහෙකුට ඕන කරන්නේ පොඩි වැඩ දෙකයි කරන්න. එක ඒ මනුස්සය ෆෝන් එකට ලොග්වෙන පාස්වර්ඩ් එකයි, බැංකු පාස්වර්ඩ් එකයි ලබා ගන්න එක. ඒක හරි සරලයි මිනිහ කාටත් පේන්න ඔය දෙකම ටයිප් කරන නිසා සහ වේගයේ අඩු කම නිසා මිනිහෙකුට මතකතායා ගන්න හරි පහසුයි. දෙක ඔය ෆෝන් එක උස්සන එක.  දැන් ඉතින් මිනිහගේ බෑංකු ගිණුම හිස් කරල ෆෝන් එක මිනිහටම ලැබෙන්න සලස්සනවා. සරලයි.

මිනිහෙක් ජීවිත කාලෙම උපයපු මුදල් මිනිත්තුවකින් නැති වෙලා යනව. හේතුව තමයි තමන්ගේ නොදැනුවත්කම හා නොසැලකිල්ල. ඉතින් මේ ටික ලියද්දිම අපූරු ෆඨිල්ම් එකකුත් හම්බුනා ඒ වගේ දෙයක් ගැනම. ඒ තමයි Beekeeper පුලුවන් අය ඒකත් හොයාගෙන බලන්න. අවසානෙදි කියන්න තියෙන්නේ තාක්‍ෂණය ලංකරගන්න. මොකද ඉදිරියේ දී තාක්‍ෂණය අත්‍යාවශ්‍ය සාධකයක් වෙනකව. හැබැයි ඒ එක්කම ඒ ඒ දේවල් වෙනුවෙන් ඕන කරන සාක්‍ෂරතාවයටත් ලබා ගන්න. නැතිනම් ඔයාල අසරණ වෙනවා. ඒ වගේ දේකදි මොනවත් කරන්න නීතියටවත් බැහැ.

ආසික්ලන්ත ජන ජීවිතය හා කුණුහබ්බ වැඩ

අද කතාව එක්තරා රටක් ගැනය. උදාහරණ වශයෙන් මේ රට ආසික්ලන්තය යැයි හඳුන්වමු. ආසික්ලන්තය හරිම පුදුමාකාරය. එහි සිදුවන්නේ ද හරි අපූරු සිදුවීම්ය. ආසික්ලන්ත සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් නොලියා සිටියද, මා සතුව ඇති තොරතුරු අපූරුය. තොරතුරු වලින් හානියට පත්වන්නන් නොමැති දිනක ලියන්නට සිතා සිටින කතා මාලාවක එක් පරිච්ඡේදයක් මෙසේ අකුරු කරන්නට සිතමි.

මා දන්නා හඳුනන මිතුරියක් ආසික්ලන්තයේ ජීවත් විය. තම මහන්සියෙන් පෞද්ගලික විශ්ව විද්‍යාලයක උගත් ඇය අද පරිගණක ක්‍ෂේත්‍රයේ රැකියාවක් කරන්නීය. ආසික්ලන්තයේ පසුගිය වකවානුවේ සිදුවූ පරිපාලන දුර්වලතා සහ, ලබා ගන්නා ලද මරිමෝඩ තීරණ හමුවේ එරට ලද ආර්ථිකමය හා සමාජයීය පරිහානිය හේතුවෙන් තම දෙමාපියන් හා හිතවතුන් අතහැර විදෙස් රැකියාවකට යාමට ඇය තීරණය කලාය. ඒ වසර දෙකක පමණ කාලයකටය. ස්වාධීන තීරණ ගැනීමේ හැකියාව නිසා තම ජීවන අභියෝගයන්ට විසඳුම් සෙවීමට විදෙස් ගතවන තරුණියකගේ සිහින, බලාපොරොත්තු ඇය ද සතු විය. ඇය හමුවේ අභියෝගයන් රාශියකි. විදෙස් රැකියාවක් සොයා ගැනීම, දෙමාපියන්ගෙන් හා හිතවතුන්ගෙන් ස්වායත්තව තනිව ජීවත් වීම සහ ස්වාධීන ජීවන රටාවකට හුරු වීම ඒ අතර විය.

මේ අභියෝගයන්ට මුහුණ දෙමින් තම අධ්‍යාපනයටත්, කුසලතාවන්ටත් ගැළපෙනම රැකියාවක් විදෙස් රටකින් සොයාගැනීමට ඇයට හැකි විය. එවන් රැකියාවක් ලැබීම යනු ලේසි පහසු කටයුත්තක් නොවේ. එයද තනිව සිදු කර ගැනීම අභියෝගාත්මකය. රැකියාව සොයා ගැනීම හා සම්මුඛ පරික්‍ෂණ සූදානම් කර ගැනීම තනිවම සිදු කරගත් ඇය අවසානයේ එම රැකියාව දිනා ඊට අදාළ කොන්ත්‍රාත්තුවත් අත්සන් කළාය. ලෝකයේ රටවල් ගණනාවක වූ තරඟකරුවන් අතරින් ඇය ජය ලබා ඇත. විදෙස් රැකියාවක් සඳහා වූ ලිපිලේඛන හා ක්‍රියාපටිපාටි සම්බන්ධ තොරතුරු, අදාළ වෙබ් අඩෙවි පිරික්සීමෙන් හා තම මිතුරන්ගෙන්, ඥාතීන්ගෙන් ලබා ගත් ඇය විදෙස් ගත වීමට සූදානම් විය. ඉහළ වැටුපක් හා අනෙකුත් වරප්‍රසාද සැලකූ කල ආසික්ලන්තයේ එවැන්නක් ලබා ගැනීමට තබා සිතීමටවත් නොහැක. එයටත් අමතරව එවන් රටකින් ලැබෙන්නා වූ මානසික සුවය වටින්නේය. කුඩා කල සිට සිහින මැවූ සියල්ල ලබා ගැනීම සඳහා වූ දොරටුව අභියස ඈ සිටගෙන සිටින්නීය.

ආසික්ලන්තයේ ඇති තවත් විශේෂත්වයක් නම් යම් කටයුත්තක් සිදු කරගැනීමට අදාලව රාජ්‍ය අංශයේ වෙන් වෙන් වශයෙන් ක්‍රියාකරනු ලබන ආයතන රාශියක් පැවතීමයි. එකක් අනෙකට සම්බන්ධ නොවන මෙම ආයතන තුල එකිනෙකට අනන්‍ය වූ එකම තොරතුරු ඇතුලත් කඩදාසි පෝරම රාශියකි. සෑම ආයතනයකදීම උක්ත පෝරම පුරවා අදාල පුද්ගලයා විසින් භාර දිය යුතුය. ආසික්ලන්තයේ වුවත් රාජ්‍ය නොවන අංශයේ පරිගණක ක්‍ෂේත්‍රයේ රැකියාවක් කල මා මිතුරියට මේ සියල්ල අලුත්ය. එකිනෙකින් ස්වායත්ත වූ නීතිරීති පද්ධතීන්ද අලුත්ය. නමුත් ආසික්ලන්ත වැසියන්ගේ කතාවන්ට සහ ප්‍රවෘත්ති වලට සවන්දෙන ඇය යම්තාක් දුරට මේ පිලිබඳ අසා ඇත්තීය. ඒ හේතුවෙන් ඇය විදෙස්ගත වීමට ප්‍රථමව ඒ සම්බන්ධයෙන් වූ ප්‍රධාන ආයතන ත්‍රිත්වයක වෙබ් අඩෙවි පිරික්සන්නට විය. ඒ, අවශ්‍ය ලියකියවිලි මොනවාදැයි දැන ගැනීම උදෙසාය. ඒ ගුවන්තොටුපල, ආගමන විගමන දෙපාර්තමේන්තුව හා විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යාංශයයි. ඒවායින්, කුසලතා සහිත පුද්ගලයන් රැකියා සඳහා විදෙස් ගත වීමේ දී ලබා දිය යුතු ලේඛන සම්බන්ධයෙන් කියවූ ඇය අදාල ලේඛන පිටපත්ද අතැතිව විදෙස් ගත වීමට සූදානමින් ගුවන්තොටුපල වෙත පැමිණියා ය. අළුත් රැකියාව සඳහා අවශ්‍ය මූලික ලිපිලේඛන වැඩකටයුතු සිදු කර ගැනීම සඳහා ඇය පසු දින ගමනාන්ත රටේ සිටිය යුතුය. එමෙන්ම, නව සේවායෝජකයා සමඟ කල් ඇතිව එකඟ වූ, සතියකටත් අඩු කාලයකින් එළඹෙන දිනයක අළුත් රැකියාවට වාර්තා කළ යුතුය.

අම්පාරේ දවස් - පළමු කොටස

මේ කතාව ආරම්භය මෙතකැයි නොකීවද මාගේ විශ්ව විද්‍යාල ජීවිතය ආරම්භ වීමත් සමඟ ජීවිතයේ නව පිටුවක් පෙරලුවා වැනිය. එයිනුත් වසර කීපයක් අතිශය විශේෂිතය. "අම්පාරේ දවස්" ආරම්භයේ සිට අවසානය තෙක් ලිවීම අපූර්ව විය හැකි වුවත් සිත දුවන්නා වූ විශේෂිත මතකයන් අතරින් පතර මාගේ සිතිවිලි දැහැන බිඳ දමන්නේ වරක් දෙවරක් නොවේ. මා සිතම මෙලෙස සිදු කරන්නා වූ මතක හරඹයන් හමුවේ පිලිවෙලින් ලිවීම සිදු කල නොහැකය. එනිසාම ලිපි ලිවීමද ප්‍රමාද වේ. එනයින් හුදෙක් මතකය මතුපිටට ඉපිලී ඒන මතකයන් කොටස් වශයෙන් ලිවීමට තීරණය කලෙමි.

ඒ වර්ෂ දෙදහස් දහ හතර වන වර්ෂය බව පවසන්නේ මගේ මතකයට වඩා මගේ මතක එකතුව වූ ඡායාරූප ගොන්නයි. කලකට පෙර අම්පාර ප්‍රදේශයේ වසර කීපයක් ජීවත් වූ මා ගෙන ආ සුන්දරම මතකයන්ගෙන් එකක් බව නැවත නැවතත් සිහිපත් කරමි. එකල අප කුඩා පිරිසක් වශයෙන් එක්ව රාත්‍රී අහස නිරීක‍්ෂණ වැඩසටහන් පවත්වන්නට වීමු. එය පාසල් ලමුන් වෙනුවෙන් විශය මාලාවේ ඇති පාඩම් කොටස් අලලා විශේෂිතව සකස් කරන ලද වැඩසටහනකි. එය කොටස් දෙකක් ලෙස 3, 4, 5 වසර වල ළමුන් සඳහා එක් වැඩසටහනක් ද 9,10,11 වසර වල ලමුන් සඳහා තවත් වැඩසටහනක් ද වශයෙන් පැවැත්වීය.

මා මොරගහපල්ලම විද්‍යාලයට යන්නේ මේ වැඩසටහනේ තවත් එක් වැඩසටහනක කොටස්කරුවෙක් වශයෙනි. අම්පාර මොරගහපල්ලම විද්‍යාලය යනු දමන ප්‍රාදේශිකයට අයත් කුඩා පාසලකි. පාසල එකල අතිශය දුශ්කර ලෙස සලකන ලද පාසලකත් විය යුතුය. පාසල වටා කුඩා කැලෑ ප්‍රදේශයත් ප්‍රදේශය පුරා විසිරුණු කුඩා වැව් පද්ධතියත් හේතු කරගෙන ගම්මානය නිරන්තර අලි ආක්‍රමණයන්ට ලක්වන්නකි. නමුත් පාසලේ තරමක සිසු පිරිසක් අධ්‍යාපනය ලබන බව පෙනෙන්නට තිබිණි. ඒ පාසලේ ක්‍රියාකාරකම් හා ඉගැන්වීම් ක්‍රමවේද නිසා විය යුතුය.

අප පාසලට රැගෙන යන්නේ කුඩා දරුවන් වෙනුවෙන් සකස් කෙරුණු වැඩසටහනක් වෙනුවෙනි. සවස 4.00 පමණ විට පාසල වෙත ලං වූ අප විදුහල්පතිවරයා සහ විශය භාර ආචාර්යවරයා සමඟ සුහද පිලිසඳරකින් පසු අපගේ කාර්යය ආරම්භ කරන්නට වීමු. අපගේ වැඩසටහනේ පලඹු කොටස ඩිජිටල් තිරයක් මත ප්‍රක්ශේපනය කරන ලද පාඩම් ඉගැනවීමකි. එහිදී අදාල පාඩම් කොටස් සහ එදින රාත්‍රී අහසේ අපට දැකිය හැකි වස්තූන් සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් කරනු ලැබේ. තවද රාත්‍රී අහස නිරීක්‍ෂණ ක්‍රම පිලිබඳවද විස්තර කරනු ලැබේ. පාඩම් කොටස අතර වාරයේ ලමුන්ට පැන නඟින ගැටලු අපවෙත යොමු කල හැකි වන අතර ඒවා සඳහා පිලිතුරු ලබා දීමද සිදුවේ. මේ සියල්ල සාමාන්‍යායෙන් පැය 2-3 අතර කාලයක් ගත වන අතර ඉන්පසු ලමුන්ට රාත්‍රී ආහාරය ලබා ගැනීමට අවස්ථාව ලබා දී දුරේක්‍ෂ මගින් අහස නිරීක්‍ෂණයට අවස්ථාව ලබා දෙනු ලැබේ. 

මගේ ලිවිල්ල

ලක්‍ෂ තුනක් කියවපු බ්ලොග් එකක් කියන සතුට ඒ කාලේ  නම් පට්ටයි. නමුත් අද ඒ තරම් දැනෙන්නේ නැත්තේ මිනිස්සු දැන් දැන් වැඩිය කයවන්නේ නැති නිසා. මීට අවුරුදු 10 කට කලින් පළවෙනි බ්ලොග් පෝස්ට් එක ලිව්ව දවසේ ඉදන් අද වෙනකන් පෝස්ට් 350කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් ලියල තියෙනවා. ඒ කාලේ නම් බ්ලොග් එකක් කියන්නේ සම්පතක්. දැන් දැන් Youtube එක ඒ තැන අත්පත් කරගෙන. මිනිස්සු කියවනවට වඩා කරන දෙයක් බලන් ඉන්න ආසයි. අනික දැන් වීඩියෝ එකක් හදන්න ඉස්සර තරම් අමාරුවක් නෑ. අවශ්‍ය කරන බඩුත් අඩු ගානට ගන්න පුලුවන් නිසා.

මාව ලිවිල්ලට ඇදල ගත්තේ මගේ අයිය. (දැන් ඌ ලංකාවේ නෑ. :P) එයා නම් සම්මානලාභී බ්ලොග්කරුවෙක්. ශාකුන්තලගේ සටහන් පොත කියන නමින් තාක්‍ෂණික බ්ලොග් එකක් තමා ලියුවේ. මට මතක විදිහට 2009 හොඳම තාක්‍ෂණික බ්ලොග් අඩෙවිය සම්මානය ගත්ත. ගෙදර කතා කරන දේ සහ මගේ අත්දැකීම් ගැන කතා කරද්දී අයිය තමා කිව්වේ "ඔය කියන ටික බ්ලොග් එකක ලියනවකෝ" කියල. කොහොම හරි එයාගේ බල කිරීම ම කීප පාරක් කියද්දි මාත් පටන් ගත්ත ලියන්න. තියෙන ටෙම්ප්ලේට් එකකින් පටන් ගත්ත බ්ලොග් එක ක්‍රමාණුකූලව මම ම ඉගෙන ගෙන ටික ටික සංවර්ධනය කලා. 

බ්ලොග් එක නිසා ලැබුන ලස්සනම අත්දැකීමක් ලැබුනේ මට මතක විදිහට 2011 හෝ 2012 අවුරුද්දේ අම්පාරෙදි. ඒක වුනේ මෙහෙමයි. 

Graffiti, Mural සහ Wall Arts

පසුගිය කාලය පුරාවට ලංකාවේ තරුණ තරුණියන් විවිධාකාරයේ රැළි ඇති කරමින් සිටී. එයින් බොහෝමයක් ඇති කරන්නට මාධ්‍යය ලෙස භාවිතා වූයේ මුහුණු පොතයි. මෙසේ ඇති වූ අලුත්ම රැල්ල ලෙස ඇත්තේ මාර්ග දෙපස පොස්ටර් වලින් වසා තිබූ තාප්ප සහ බිත්ති පුරා සිතුවම් කිරීමේ රැල්ලයි. මේ පිළිබඳව ලිපියක් ලිවීම සඳහා කීප වාරයක් උත්සාහ කලද මාගේ රාජකාරි කටයුතු සහ විවිධ ගැටලු හේතුවෙන් කාලයක් සොයා ගැනීමට නොහැකි විය. කෙසේ හෝ වේවා ලිපිය ලිවීම සඳහා මෙසේ කාලය සොයා ගතිමි.

මම මුලින්ම කියන්නම් Graffiti කියන්නේ මොකක්ද කියලයි. හූරන ලද යන වචනයේ අරුත ලබා දෙන Graffitiato  නැමැති ඉතාලි වචනයෙන් බිඳී ආ Graffiti කියන වචනයෙන් හඳුන්වන කලාව වචනයේ පරිසමාප්තියෙන්ම සූරන ලද අකුරු වලින් සමන්විත පණිවිඩයක් ලබා දීම සඳහා නිර්මාණය වූ කලාවක්. අතීත ඊජිප්තුව, අතීත ග්‍රීසිය සහ රෝමාණු අධිරාජ්‍යයේ ඉතිහාසය දක්වා විහිදෙන මෙම කලාව අප රට තුල සීගිරියේ කුරුටු ගී වශයෙන්ද පවතී. පාලකයන්ගෙන් අවසරයකින් තොරව පණිවිඩක් ලියා දැක්වීමේ ක්‍රමයක් ලෙසද භාවිතා වන මෙම කලාව අතීතයේ අකුරු වලට වඩා පමණක් සීමා වූ නමුත් අද ඒ වටා විවිධ හැඩතල හා රෑප භාවිතා කරමින් සහ විවිධ වර්ණ භාවිතා කරමින් සිදු කිරීම දක්වා විකාශනය වී තිබේ. මෙකී කලාව භාවිතා කරමින් පාලක පන්තිය විවිධ වැරදි තීරණ සම්බන්ධයෙන් ද පරිසර හානි හෝ විවිධ පන්ති සඳහා සිදුවන අසාධාරණකම් සම්බන්ධයෙන් බලපෑම් ඇති කිරීමට මේ හරහා නිර්මාණකරුවන් පෙළඹී තිබේ. ඒ හෙයින් මෙකී කලාව සඳහා බොහෝ විට පාලක පන්තියේ අප්‍රසාදය පල කරනු ලැබේ. එබැවින් මෙකී නිර්මාණකරුවන් තම අනන්‍යතාව සඟවා ගනිමින් කටයුතු කරනු දැකිය හැකි වේ. විවධ අනවර්ථ නාමයන්ගෙන් මෙම නිර්මාණ වල අයිතිකරුවන් තමාව නිර්මාණය හරහා හඳුන්වා දෙනු ලැබේ. තවද කිසිදු පෙර සූදානමකින් තොරව මෙම නිර්මාණ සිදු කරනු ලැබීමත් කෙටි කාලයක් තුලදී මෙම නිර්මාණ සිදු කිරීමත් විශේෂ ලක‍ෂණ වශයෙන් දැකිය හැකිය.

පොකට් ගැහිල්ලේ අලුත්ම විධිය - සංවිධානාත්මක අපරාධ

මේ කියන්න යන්නේ බොහෝමයක් අය මේ වෙද්දී මුහුණ දෙන අවාසනාවන්ත සිද්ධියක් ගැන. ඒ තමයි පොකට් ගැහිල්ල. මේක ගම්බදව වගේම නගරයේත් සිදුවෙන සිද්ධියක්. ඒ වගේම තමයි පොකට් ගැහිල්ල අද ඊයේ පටන් ගත්ත දෙයක් නම් නෙවෙයි.

ඉස්සර නම් පොකට් ගහන එකා තනිවම එනවා නැත්තම් එක යාලුවෙක් එක්ක එනවා. ඒ ඇවිත් පොකට් එක ගහගෙන ගියාම අපි පොලීසියට පැමිණිලි කරල මාස ගානකට පස්සේ ඒකාව කුදලන් ඇවිත් දඩුවම් නියම කරනවා. නමුත් අද කොළඹ අවට මෙම සිද්ධිය වෙනස්ම විධියකට සිදු වෙන්න පටන් අරන්. ඒ කල්ලියක් විදිහට පොකට් ගහන්න පටන් ගත්තු එක.

අඹන්කුලමේ දිවියා

මේ දවස් වල සමාජ ජාල ඔස්සේ හා විවිධ මාධය ඔස්සේ කතාබහට ලක්වී ඇති මාතෘකාවක් වන්නේ කිලිනොච්චිය, අඹන්කුලම ප්‍රදේශයේදී ප්‍රදේශවාසීන් විසින් පහර දී මරාදැමූ දිවියෙකු පිලිබඳ කතාන්දරයයි. මේ පිලිබඳ යමක් නොකියා සිටීමට මා සිත කැමැත්ත තිබුනද මාගේ බ්ලොග් අඩෙවියේ කලකට ඉහත කතා කල සමාජ මාතෘකාවන්ට පණ පොවන්නටත් හේතු කාරණාවක් කරමින් මේ පිලිබඳ මාගේ අදහස ලියන්නට තීරණය කලෙමි. තවද මෙහි කොතැනකවත් දේශපාලණික හෝ වර්ගවාදී සිතුවිල්ලකින් නොලියන බැවින් ලිපිය එවැන්නකට හරවා ගැනීමෙන් වලකින්න යැයි පාඨක ඔබෙන් ඉල්ලා සිටිමි.

මිනිස්සු ජොලියට වගේ අනුන්ගේ ගම් වලට රිංගුවට කැලෑ වැදුනා වුනාට කැලෑ සත්තු නම් ජොලියට ගම් වදින්නේ නෑ. බොහෝමයක් වන මංකඩවල දැන් පාරවල් හදලා. වානාන්තර එලි කරලා ගෙවල් හදාගෙන. ඉතින් උන් යන පාරේ අපි පාරවල් ගෙවල් හදාගෙන කියන එක මතක තියා ගත්තානම් හොඳයි කියන එක තමා කියන්න ඕන. ඒ වාගේම තමයි ලංකාවේ වනජීවී එකට මම කෙලින්ම චෝදනා කරනවා. මොකද මම ඒ අය ගැන හොඳින් දන්න නිසා.

කෝච්චියයි මමයි...

ලංකාවේ කෝච්චියක් යන ඕනම තැනක කෙනෙක් රැකියාවට යන්න හොඳම තේරීම කරගෙන තියෙන්නේ කෝච්චිය තමයි. බස් වලින් ගිහින් වාහන තදබද අස්සේ යන එකයි බස් සිංදු ටික දැම්මාම කණක් ඇහිල යන්න බැරි එකයි සැලකුවාම පුංචි කාලේ ඉඳන්ම කෝච්චියේ යන එක මාරම ජොලි වැඩක්. ඉස්සර කොලඹ එනවා කියන්නේ හෙනම ට්‍රිප් එකක්. කෝචිචයේ යන අපිට තිබුන එකම ට්‍රිප් එක වුනේ කොලඹ යන එක. ඉතින් අම්මල කොළඹ යමු කිව්වාම අපි මුලින්ම හොයන්නේ පත්තරයක්. ඒ වෙන මොකකටවත් නෙවෙයි. පත්තරේ පුංචි පුංචි කෑලි කඩාගෙන ඒක පරි‍ස්සමට මල්ලක දා ගන්නවා. නැතින්ම කලිසම් සාක්කු දෙකම පුරව ගන්නවා. කොහොම හරි කෝච්චියේ ජනේලයක් අයිනට සෙට් වෙලා කොල කෑලි ටික එකින් එක හුල‍‍ඟේ පා කරල යවන ටික තමා ‍ජොලිම ටික. ගිය වැඩේ කොහොම වුනත් ආයේ එද්දී ජනේලේ අයිනේ හම්බෙයිද කියල හිතන එක තමා ඊලඟට කරන්නේ.

ඇයි ඒ විතරක් යැ. ඒක ඔෆිස් යන උන් යන කෝච්චියක් නම් පැත්තකින් කාඩ් සෙල්ලන් කරන උන් ටිකකුයි තව පැත්තකින් සිංදු කියන සෙට් එකකුයි ඉන්නවා. උන් දාන වැඩ කෑලි ටික බලාගෙන ඉන්නේ මැජික් කාරයො ටිකක් දිහා බලන් ඉන්න වගේ. මග යන වඩේ කාරයෙක්ගෙන් වඩේ ටිකකුත් කෑවේ නැත්තම් නින්ද යන්නෙත් නෑ එදාට. ඒ කාලේ හරිම සුන්දරයි. හැබැයි ඉතින් කාලයක් ඉගෙනීම් එක්ක ඉඳලා ආයෙමත් කෝච්චියේ යන්න සෙට් වෙද්දී හරිම පුදුමයි. ඒ ඒ අතීතයේ කිසි දෙයක් දැන් නැති නිසා.

චන්ද්‍රග්‍රහණය බලන්න ආපු බුද්ධිමත්තු (?)

කාලෙකට පස්සේ සමාජයේ වෙච්ච දෙයක් ගැන ලියන්න හිතුවා. 2018-01-31 වෙනිදා කියන්නේ පූර්ණ චන්ද්‍රග්‍රහණයක් පෘථිවියට බලාගන්න පුළුවන් වුන දවසක්. ඒ පිලිබඳව මම ලියපු ලිපිය මෙතැනින් ගිහින් කියවන්න පුළුවන්. රූපවාහිණියේ හෝ ගුවන්විදුලියෙන් ඒ ගැන කියන්න කලින් මම මේ ලිපිය ලියුවේ. කොහොම වුනත් කාලගුණික වෙනස නිසා ලංකාවේ බොහෝමයක් අයට මේ සංසිද්ධිය බලාගන්න බැරිවුනා. නමුත් චන්ද්‍රග්‍රහණයේ අවසන් අදියර කීපය බලන්න තරම් අහස පැහැදිලි වුන තැන් තියෙනවා. 

මේ කියන්න හදන්නේ ඒ පෙනුන ටිකත් හරිහැටි බලාගන්න බැරිවුන සහ බලාන්න බැරි කල පිරිසක් ගැන. ලංකාවේ විවිධ තැන් වල මේ වගේ අය ඉන්න ඇති. රාත්‍රී අහස නිරීක්‍ෂණය ගැන "ස්කයි ලවර්ස්" තාරකා විද්‍යා සංගමය වෙනුවෙන් මම සක් කල ලිපිය කියෙව්වා නම් ඔයාලට ඒ පිළිබඳව යම් අදහසක් ගන්න පුළුවන් වෙයි.

කෙටියෙන් කියනවා නම් මූලික වශයෙන් ආලෝක දූෂණයෙන් අවම වෙන තැනක් වෙන්න ඕන. ඉතින් මම හඳ පේන්න පටන් ගත්ත මොහොතේ අපේ අම්ම තාත්තටත් මේ අව්තාව පෙන්වන්න කතා කලා. අවට අයටත් ඇහෙන්නම. මොකද මේ සංසිද්ධිය වගේම මේ අවස්ථාව බලන්න පුළුවන් වෙන්නේ ජීවිත කාලයටම එක් වතාවක් පමණක් නිසා. ඒ චන්ද්‍රගහණය නිසාම නොවෙයි. හඳේ විශාලත්වය, දීප්තිය, වර්ණය වගේ හේතු බොහෝමයක් නිසා. ඒ වගේම මම දැක්කා කීප දෙනෙක් එහෙම අවස්ථා තියෙනවා කියල විවිධ මත පල කරල තියෙනවා. ඇත්ත චන්ද්‍ර ග්‍රහණ ඇති වෙනවා. නමුත් මම මේ කියන සියලු කාරණාව් සම්පූර්ණ වන අවස්ථාවක් නම් එන්නේ නෑ. 

තවත් එක් අවාසනාවන්ත ඇත්ත කතාවක්...

හවස සාගරිකා දුම්රියේ එද්දී විදෙස් තරුණියක් හා තරුණයෙක් පා පුවරුව අසල වාඩි වෙලා ආවා. ඔවුන් පෙම්වතා හා පෙම්වතිය වග තේරුම් ගන්න නම් වෙලාවක් ගියේ නෑ. බියර් බොමින් අන් අයගේ අවධානයට ලක්වන අයුරින් අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදුනා වුනත් කාටවත් එහි ගානක් නොතිබුනේ ඒ "සුද්දන්" නිසා විය යුතුය.

 

ටිකකින් හිස් බියර් ටින් එක තලා එලියට විසි කරනු දුටුවෙමි. ප්‍රසිද්ධ ස්ථානයක, පොදු ප්‍රවාහණ සේවයක මත් පැන් බීම වරදකි. නීතිය කාටත් පොදුය. එද්දී එය කියන්නේ නැතිද? මේ අතර එකිනෙකාගේ මුහුණ බලන මගියෙක් දෙදෛනෙක් දුටුවද අනෙකුන්ට වගක්වත් නැත. දෙවනුව බැදපු අපපෙති පැකට් එකේ කොටසක් ඉරා එලියට කාටත් හොරෙන් එය දුමිරියෙන් පිටතට විසිකරනු දුටිමි. එය වරදක් බව ඔහු දන්නා බව පසක් වන්නට විය. තවමත් අපේ උන්ට කතා නැත. අවසන් පොලිතින් උරය විසිකරන්නට ඔන්න මෙන්න කියා තිබියදී මගේ කට ඇරුණි. 

 

"මේක උඹලාගේ කුණු කූඩය කියා සිතනවාද?"

 

මගේ පැණය එයයි. කරුමය නම් උන්ට ඉංග්‍රීසිද බැරිය මට උන්ගේ බාසාව බැරිය. අවසන උන් උණවටුන යන වචනය තෙපරබාන්නට විය.

 

"මෙය මගේ රට මේක උඹලාගේ කුණු කූඩය නොවෙයි. උඹලාගේ කුණු උඹලා එක්ක අරන් පලයව්."

මගේ ගමන් බිමන් එකසිය එක් වන කොටස - මීමුරේ යන්න ගිහින් වැරදුනු ගමන

පහුගිය දිග නිවාඩුවට යකාගේ පඩිපෙල දිගේ ඔහියට ආව මතක ඇතිනේ. ඉතින් මේ නිවාඩුවේ තැනක මීමුරේ යන්නත් ඉඩ තියාගෙනයි ආවේ. ඒත් ඉතින් දිග නිවාඩුව හා අපේ සබඳතාවල දුර්වල බවක් නිසා මීමුරේ නවතින්න තැනක් හමුවුනේ නෑ. ඉතින් අපි හිතුවා මීමුරේ උදේ ගිහින් හවස එනවා කියල. මේ ගමනේ මූලික අරමුණ වුනේ මීමුරේ දකින්න සහ එය බලන්න යනවා නම් සබඳතා ටිකක් ගොඩනගා ගැනීම. කොහොම වුනත් අවසානයේ අපි බයිසිකල් දෙකක මාත් තවත් මිතුරන් දෙදෙනෙකුත් එක්ක මීමුරේ බලන්න නුවර ඉඳන් පිටත් වුනා. 

අපේ ගමන හුන්නස්ගිරියට ඇවිත් එතැනින් බයිසිකල් වලින්ම මීමුරේට යන්න තීරණය වුනා. අපේ අවාසනවාට විවිධ වැඩ නිසා සහ මට තිබුනු අසනීප තත්ත්වය නිසා අපි හුන්නස්ගිරියෙන් පිටත් වෙද්දී 11ට ආසන්න වෙලාවක් වෙන්න ඇති. මීමුරේට දුර කිලෝමීටර 37ක් වුනාට පාරේ මුල් ටික හදලා නිසා අපිට ඒ තරම් ගානක් වුනේ නෑ. ඉතින් මඟ ඉන්න සමනල්ලුන්ගේ පින්තූර ගන්නයි, අවට පරිසරයේ පින්තූර ගන්නයි අපේ කාලයෙන් ටිකක් වැඩිපුර වැය කලා. මේ විදිහෙන් අපි මීමුරේට ආසන්න වෙද්දී ටිකෙන් ටික වාහන ප්‍රමාණය වැඩිවෙන බව අපිට ‍දැනෙන්න වුනා. දින හතරක පහක දිග නිවාඩුවක් ආවාම මිනිස්සු ඉන්නේ කොහේද කියල තේරෙන්නේ මේ වගේ පැති වලට ආවම තමයි. කොහොම වුනත් අවසානයේ මීමුරේට යාබද ගම්මානය වුන කයිකාවලට ලඟා වුනා. 

අම්බලන්ගොඩින් ලොවට දායාද කල නූල් රූකඩ කලාව

රූකඩ යන නම ඇහුණ කාටත් අම්බලන්ගොඩ කියන නම මතකය එනවා වා‍ගේම අම්බලන්ගොඩ කවුරු ලංකාවේ කොතනකදී වුනත් ගමේ නම කියද්දී රූකඩ කියන නම නිතැතින්ම මතක් වෙන තරමටම අම්බලන්ගොඩ හා රූකඩ කියන නම් දෙක බැඳිල තියෙනවා. අම්බලන්ගොඩ රූකඩ කලාවට වසර 300කට වැඩි අතීතයක් තිබුන බව සාක්‍ෂි වලින් ඔප්පු කරන්න පුළුවන් කම තියෙනවා.

 

 

රූකඩ කලාවේ වැඩියෙන්ම භාවිතා වෙන්නේ ‍අම්බලන්ගොඩින් එන නූල් රූකඩ කලාවයි. මීට අමතරව රිටි රූකඩ, අත් රූකඩ, සෙවනැලි රූකඩ, වෙස් මුහුණු රූකඩ, අත්මුහුණු රූකඩ, ඇඟිලි රූකඩ, රිටි හා නූල් මිශ්‍ර රූකඩ, ක්‍ෂුද්‍ර රූකඩ, ජ්‍යාමිතක රූකඩ, විද්‍යුත් රූකඩ සහ දැවැන්ත රූකඩ ලෙස භාවිතය අනුව වර්ග ගණනාවක් තිබෙනවා. රූකඩ කලාවේ ආරම්භය පිළිබඳව හරිහැටි අතීතයක් කියන්න බැරි තරම් වෙනවා. මිනිස් ශිෂ්ඨාචාර ආරම්භයේ සිට කලක් ගතවීමෙන් පසු විවිධ ඇදහිලි සමඟ රූකඩ නිර්මාණය ආරම්භ වී ඇතැයි සිතිය හැක. කලක් යද්දී මේ නිර්මාණය වූ රූකඩ මඟ තොට සංදර්ශන සඳහා යොදාගෙන තිබේ. ලංකාවේ රූකඩ කලාව ගැන ඇති පැරණිම මූලාශ්‍ර සාක්‍ෂිය වන්නේ ගජබා රජුන්ගේ රාජ්‍යය අල්ලා ගැනීම සඳහා මහා පැරකුම්බා රජු විසින් නාට්‍යයේ හා සංගීතයේ දක්‍ෂ පිරිස් විවිධ දිශා වල ඔත්තු සේවයේ යෙදවූ බවට මහා වංශයේ තිබෙන්නා වූ කතාන්දරයයි.

රට ඇතුලෙන් නෑසෙන කටකතා............

සාමාන්‍යයෙන් දේශපාලනය වෙනුවෙන් ඉඩක් වෙන් නොවෙන සුලාගේ අත්දැකීම් පිටුවෙන් ඒ වෙනුවෙන් ඉඩක් වෙන් කරන්න තීරණය කලා. ඒ වෙන මොනවත් නිසා නෙවෙයි පහුගිය කාලේ අපේ සුන්දර රාජ්‍යය වුන සිරි ලංකාව සෑහෙන්න වෙනස් වුන කාලයක් නිසාවෙන්. මේ කතාවේ අතීතය පහුගිය රාජ්‍යකාල කීපයකට යනවා. කවුරුත් දන්න මහින්ද රාජපක්‍ෂ සමයේ යුධ භීතිය ඉවත් වීම හා දෙවැනි සමයේ ගසාකෑම් චෝදනා එක්ක රටේ සංවර්ධන වැඩපිලිවෙල සිදුවීමේ සමය දෙවැන්න විදිහටත් සිද්ධ වුනා. තුන්වැනියට මෛත්‍රී යුගයක් යහපාලනය යන නම එක්ක එලියට ආවා. මම මේ කියන්නේ තුන්වැනි පාලනය ගැන. ඒ මොකද දැනට සිදුවෙන්නේ ඒක නිසා.....

2015 ජනවාරි 8 වෙනාදාට කලින් ලංකාවේ එක පෙරලියයි. එකක් හොරා හොරා වචන ටික අනික යහපාලනය කියන වචනය. මේ කාලේ හුඟක් අය කිව්වේ රට ගොඩගන්න යහපාලනය හොඳි කියල. අවුරුදු 4ක නැගෙනහිර අත්දැකීම් එක්ක මම නම් කවදත් කිව්වේ ඒක නිවැරදි වෙන්නේ නෑ කියල. නමුත් ඒ වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වුන ප්‍රතිවාදීන් එකම තරාදියේ දෙපැත්තේ තිබ්බාම වෙන් කරන්න කාරණා තිබුනේ නැති තරම්. ඒ කොයි එක වුනත් පොදු කාරණා වෙනුවෙන් තරාදියක දැම්මාම සමහර අති විශාල කරුණු සම්බන්ධව යහපාලන තරාදියේ සතුටු දායක තත්ත්වයත් තිබුනේ නෑ. ඒ නිසා යහපාලනය කියන වචනට මිරිඟුවක් විදිහට තමයි හැමදාම මට පෙනුනේ. එදා මාත් එක්ක හිටපු සමහර (සම හරක් දැයි සිතේ) අය පොලවේ හැපෙමින් යහපාලන ගුන වරුණ කියද්දී මට දෙන්න තිබුන පිළිතුර වුනේ "ඔය කාරණාවම ජනවාරි 8 වැනිදා පහුවෙලා මාස 6කින් කියන්න පුළුවන්ද?" කියල විතරමයි. 

ඇයි මෙහෙම කරන්නේ???

කලකට පසු විශ්ව විද්‍යාලයසදසට ඇදුනේ උපාධි සහතිකය රැගෙන ඒමේ බලාපොරොත්තුවෙනි. විශ්ව විද්‍යාල ජීවිතේ අවසන් දවස් ගැන කියවුනේ නැතත් යම් යම් හේතූන් නිසා ප්‍රමාද වුන ලිපි පෙලක්ම තියෙනවා ලියන්න. මුස්ලිම් සංස්කෘතියක අතරමං වුන අපි ඒ කාලේ හිටියේ බොහෝම පරිසමින්. ඔලුවිල් වල තියෙන අග්නිදිග විශ්ව විද්‍යාලයේ ව්‍යවහාරික විද්‍යාපීඨය තියෙන්නේ සම්මාන්තුරය ප්‍රදේශයේ. මුස්ලිම් අය 99%ක් 100%ක්ම වගේ ජීවත්වෙන ප්‍රදේශයක්. 1995දී පටන් ගත්තා වුනත් ඒ කාලේ සිංහල ලමයි විශ්ව විද්‍යාලයේ හිටියේ නෑ. පස්සේ සිංහල ලමයිනුත් ඒකට දාන්න ඕන කියල ගත්තු තීරණයේ තුන්වැනි සාමාජිකයෝ වුනේ අපි. ජාතිවාදී ප්‍රශ්ණ ඇතිවීම තුලින් විශ්ව විද්‍යාලය එයාලගේ ප්‍රදේශ වලින් අයින් වෙන එකට එයාල අකමැති නිසා කොහෝම හරි ඇතිවෙන ප්‍රශ්ණ යටගහනවා.

දුන් කියන්නම්කෝ කියන්න ගිය එක ගැන. මෙදා මම යද්දී අපේ අලුතින් ආව හොස්ටල් වල හිටපු සිංහල ලමයි 40ක් විතර රෝහල්ගත කරල කියන ආරංචිය ලැබුනා. දෙන්නෙක් විතර අන්‍යාගමික ඉන්නවා වුනත් 98% සිංහල බෞද්ධ අය තමයි අසනීප වෙලා තියෙන්නේ. මම ගිය වැඩේ පැත්තක තියල ඒ ගැන පොඩ්ඩක් විපරම් කරල බැලුවා. මේ දවස් වල විශ්ව විද්‍යාලයේ විභාග තියෙනවා. ලමුන්ගේ අසනීපය නිසා විභාග කල් දාන්න කියන ඉල්ලීම සිසුන් කරල තිබුනා වුනත් පාලනයෙන් ඒ වෙද්දීත් තීරණය කරල තියෙන්නේ විභාග පවත්වන්න.

බෞද්ධයා, පිරිත හා දානය

ලංකාව බෞද්ධ රටක්. අපි බෞද්ධයෝ. මේක තමයි අපි කියන වචන ටික. හැබැයි මේ වචන අර්ථවත් කරන්න උත්සාහ අරන් තියෙනවාද? අද ලංකාවේ බොහෝමයක් ඉන්නේ නාමික බෞද්ධයන්. පන්සල් යන්නේ අනිත් අයට පේන්න. නැත්තම් වාසි ලබන්න. පන්සලට ගියාම ඇහෙන්නේත් අරක නෑ දායක මහත්තය මේක නෑ දායක මහත්තයා කියල විතරයි. මට නම් දැන් පන්සල් බහුතරයක් කහ සිවුර ඇඳගත්තු මහා ධන කුවේරයන්ගේ මන්දියක් විදිහටයි පේන්නේ. සියල්ල බිස්නස් එකක් වෙලා. පිරිත් කෑල්ලකට, බණ පදයකට, මතක බණකට නියමිත ගානක් තියෙනවා. ඒ ඒ මුදල තීරණය වෙන්න පනස්ලේ තියෙන වත්කම්, බලය හා ප්‍රසිද්ධිය බලපානවා. ඒ දේ එහෙම වෙන්න අපේ බෞද්ධයන්ගේ මාන්නයත් බලපානවා. මොකද අපිත් ලොකුවට සල්ලි දීල ආධාර කරල පත්තරේට නම දාගන්න බලන නිසා තමයි ඒ දේ වෙලා තියෙන්නේ. 

පිරිත කියන්නේ මොකක්ද කියල දේශනා කරල තියෙන්නේ මෙන්න මෙහෙමයි.

පරිසමන්තතෝ තායති රක්ඛතීති පරිත්තං

අන්තරායං පරිහන්තං තායතීති පරිත්තං

මහාතේජවන්තාය සමන්ත තෝ සත්තානං භයං

උපද්දවං උපසග්ගං ච තායතී රක්ඛතීති පරිත්තං

පරිතෝවා සබ්බූපද්දවතෝ තායතීති පරිත්තං

අද කාලේ අධ්‍යාපන චාරිකා වල හැටි....

මං හිච්චි එකා කාලේ අපිට විනෝද චාරිකා කියල ජාතියකුයි අධ්‍යාපන චාරිකා කියල ජාතියකුයි වෙන වෙනම තිබුනා. ඒත් ඉතින් දැන් එහෙම දෙකක් නෑ. Buy one Get one Free වගේ තමයි. එකක් ගියාම අනෙක නිකම්ම ලැබෙනවා. ඒත් ඉතින් කරුමේ කියන්නේ හැමදාම නිකන් ලැබෙන්නේ විනෝද චාරිකා කියන එක විතරමයි. මං ඇටකිච්ච කාලේ (ඒ කියනනේ 6 වසරේ විතර ඉන්නකොට) ගියපු පාසල් අධ්‍යාපන චාරිකා තාමත් මතකයි. ඊ්ටත් කලින් අධ්‍යාපන චාරිකා ගියා ඒවායේ වුනත් මතකයන් ඩිංග ඩිංග හිත ඇතුලේ තියෙනවා.

මගේ තාත්ත පාසලේ උසස් පෙළ ගුරුවරයෙක්. තාත්ත සූදානම් කරන චාරිකාව හරිම අපූරු එකක්. විශේෂ තැන් විශේෂ විස්තර වගේම අධ්‍යාපනික වශයෙන් විශාල වැදගත්කමක් තිබුනා. ඒ ඔක්කොමත් එක්ක විනොද වෙන්නත් උපරිම ඉඩ තිබුනා. හැබැයි ඉතින් පාසල් ශිෂ්‍යයන්ගේ මට්ටම රැක ගන්න ඕන. විනය අතින් සීමාව පැන්නොත් චාරිකාවේ අවසානය තමයි. එදා තාත්තගේ අතේ එල්ලිලා ගිය මුල්ම චාරිකාව පුරාම තාත්ත ඒ කාලේ හිටි අයියල අක්කලට කියල දීපු ‍දේවල් වලට මගේ හිතේ මාර ඉඩක් හැදුනා. ලෝකාන්තේ බලන්න යන ගමනේදී හෝර්ටන් තැන්නේ විශේෂ පැල, ලයිකන සත්තු ශාක හැදුන රටාවල් ගැන තේරුනේ නැතත් අහගෙන හිටියා. හැතැප්ම හතර හමාරක් පයින්ම ගියේ තිබුනු සතුට හින්දමයි. කණ්ඩායමේම හිටි පොඩිම එකා වෙලත් අනිත් අයට නෙදෙවෙනිව ඇවිද්දා. දැන් කාලේ වගේ නෙවෙයි පාරවල් හදල නැතිව නැරඹුම් මැදිරි නැතිව වැල් වල එල්ලිලා ගිහින් කාණුවක බඩගාල ලොකාන්තෙට එබිල බැලුවා. හරිම අපූරුවට දැක්ක බලංගොඩ නගරය අදටත් එදා දැක්ක විදිහේම මතකයේ තියෙනවා.

ටික ටික ලොකු වෙද්දී විවිධ අය එක්ක විවිධ පාරවල් වලින් චාරිකා ගියා වුනත් ඒ යන හැම තැනම ගැන තාත්ත කියා දෙන විශයයට අදාල දේවල් හිතේ අස්සක ගොඩ ගැහුනා. ඒත් ඉතින් ඒවායින් බාගයක් විතරම තේරුනේ නැහැ. මම උසස් පෙලට ඇවිත් ඒ දේවල් මගේ ගුරුතුමී කියා දෙද්දී, තාත්ත පාඩම කියා දෙද්දී මගේ මතකයට ඇවිත් හොල්මන් කලේ ඒ ඇවිදින කාලේ දැක්ක දේවල් අහපු දේවල් නිසා පාඩම කවදාකවත් අමාරු වුනේ නැහැ. දවසින් දවස ගෙවිලා මටම කියල ඇවිදින්න පුළුවන් වෙද්දී අනිත් උන් පරිඝණක වලින් ක්‍රීඩා කරද්දී මම කලේ එක එක තැන් වල විස්තර හොයපු එක. අහුවෙන හැම තැනම තියෙන දේවල් කියවල විස්තර අහගෙන ඒ ඒ තැන් බලන්න යන්න විස්තර හොයන්න පුරුදු වුනා.

දැන් කියන්නම් අද කාලේ චාරිකා වල හැටි. අද කාලේ අධ්‍යාපන චාරිකාවක් යන්න කලින් ලමයි කරන දේවල් තමයි මේ. අලුත් ඇඳුම් ගන්නවා. සින්දු CD ටිකක් හරි Pen Drive එකක් සින්දු පුරවල හරි දා ගන්නවා. චාරිකාව යන්න බස් එක හොයද්දී හොයන්නේ බස්‍ එකේ යන්න පුළුවන්ද කියන එක නෙවෙයි. ඒකේ සින්දු Play කරන්න හොඳ Player එකක් තියෙනවද? TV එකක් තියෙනවද කියලයි. චාරිකා‍ේ ගමන් විස්තරය බලන්නේවත් නෑ. අහන්නේ එකම දෙයයි. යන්නේ කොහේද? මොනව මොනවද බලන්නේ කියලයි. ඒකත් අහන්නේ ගෙවල් වලට කියන්න ඕන නිසා. බස්‍ එකට නැග්ග වෙලේ ඉඳන් උපරිම සද්දෙන් දාන සින්දු වලට දඟලන්න පටන් ගන්නවා. මහන්සි වුනාම සීට් වලට වැටුනා නිදි. කොහේ හරි නවත්තලා "අපි ආවා බහින්න" කිව්වාම විනාඩි 10ක් විතර බස් එකෙන් බහිනවා. යන තැන ගිහින් විනාඩි විස්සකින් බලන්න තියෙන දේ පැයකට වඩා කැරකි කැරකි ඉන්නවා. අන්තිමට කෑ ගහල බස් එකට නග්ග ගන්න ඕන.

ආයෙත් ඉතින් කලින් වගේම කලින් සින්දු ටිකම දාගෙන දඟලනවා. හැබැයි ඉතින් කොයි සින්දුව දාගෙන දැඟලුවත් බෙරයක් අරන් එන්න නම් අමතක වෙන්නේ නෑ. ඒත් ඉතින් ඒ බෙරේ ගහල කියන්න තරම් සින්දු ලමයි දන්නේ නෑ. ඒකට හේතුව නූතන ඉගෙක්ට්‍රොනික් සින්දු වාදනය කරන්න සාමාන්‍ය විදිහට බැරි වීම සහ ළමයි එහෙම වාදනය කරන්න පුළුවන් සින්දු නොදැන සිටීම. චාරිකාවේ පළවෙනි දවස අවසන් වෙද්දී ප්‍රමාද වීම් නිසා නොගිය තැන් අපමණ වුනත් ඔවුන් ඒ දේ දන්නේවත් නෑ. කොටින්ම කිව්වොත් ඔව්නුට ඒ ගැන ගානක්වත් නෑ. අධ්‍යාපන චාරිකාව අවසාන වෙන්නේ විනෝද චාරිකාවක් විදිහට. අවසර ලැබෙන්නේ අධ්‍යාපන චාරිකා වලට විතරක් නිසා ඒ විදිහට නම දාල චාරිකාව ගියත් අවසානයේ එකඳු ලමයෙක්වත් ඒ ගිය තැනක් මාර්ගයක් හෝ වැදගත් වෙන එක කරුණක්වත් එකතු කරගෙන එන්නේ නම් නෑ.

ඒ කාලේ අපි ගියේ මෙතැනින් මෙහෙම කියන්න තරම් චාරිකාව අවසානයේ ළමයෙකු දැන සිටියත් අද ඒ දේවල් දන්නේ නෑ. අපි එදා ඉඳන් අද වෙනකල් මේ පාරවල් වල කොයිතරම් යන්න ඇතිද? ඒත් අදටත් පාරවල් හදල හැ‍මදේම අලුත් වෙලා තියෙන හැටි බලාගෙන යන්න අපි කොයිතරම් ආසයිද? එදා යන්න බැරි තැන් අද යන්න පුළුවන් වෙලා. ඒත් ළමයි ඒ යන කිසිම තැනක වැදගත්කමක් ගැන ඉගෙන ගන්න ආසාව නැතිවෙලා. තැනක ගියාම ඒ තැන ඉන්නේ කොහොමද ඒ තැන ආරක්‍ෂා කරන්නේ කොහොමද කියන දේ ගැන ඔවුන් දන්නේ නෑ. ඒ තැන තියෙන විස්තර පත්‍රිකා, දැන්වීම් පුවරු කියවන්න ඔවුන් උනන්දු වෙන්නේ නෑ. කරන එකම දේ තමයි බැස්ස තැන ඉඳන් Selfi ගැනිල්ලයි බහිස්‍රාවය කිරීමයි. Selfi ගැනිල්ල නිසාම ඉන්න තැන පවා මතක නැතිව අනතුරු වෙන්නත් තියෙන ඉඩ කඩ දැන් වැඩියි.

කොහොමින් කොහොම වුනත් දවසක අපේ රට පුරාම ඇවිදපු අය අනන්ත ඉඳිවි. ඒත් ඒ ඒ තැන් වල තියෙන විශේෂ ‍දේවල් ගැන දන්න අයනම් අතලොස්සක්වත් ඉතිරි නොවේවි.

මම ඇවිද්ද තැන් ගැන ලියන්න ලැබුන ලිපි කීපයක් කියවන්න මෙතැනින් යන්න.

කියවලි විසිකරන්න නෙවෙයි අදහසක් දාලම යන්න... ස්තූතියි...!

වර්ථමාන අධ්‍යාපනය හා පෞද්ගලීකරණය වීම

කාලෙකින් කාලීන මාතෘකාවක් කතා කරන්න හිතුවා. ඒ තමයි අධ්‍යාපනය හා පෞද්ගලීකරණය. මේ දෙකම අද එකට බැඳිලා ඇතිවෙලා තියෙන තත්ත්වය තමයි කතා කරන්න හිතුවේ. පහුගිය දවස් වල ශිෂ්‍යයන් පෞද්ගලික විශ්ව විද්‍යාල බවත් කරන්න යැයි ඉල්ලමින් කල උද්ගෝෂණය හා ඒ හා බැඳුනු කතිකාවන් නිසාවෙන් මේ ලිපිය සකස් කිරීම ඉක්මන් වුනා. මම නම් හිතන්නේ පොලීසියෙන් ඒ විදිහට ශිෂ්‍යයන්ට ගහපු එක වැරදියි. ඒක හිංසනයක්. කවුරු කොයි විදිහෙන් ඒකට අණ කලත් ඒක වැරදියි. හැබැයි ඒ වැරදියි කියන එකෙන් ශිෂ්‍යයන් කල දේ හරියි කියන්න බෑ. ශිෂ්‍යයන් ඉල්ලන්නේ පෞද්ගලික අධ්‍යාපනය නවත්වන්න නම් ඒකත් වැරදියි.

ඡායාරූප උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්

දැන් කියන්නම් ඇයි මම එහෙම කියන්නේ කියල. මමත් රජයේ විශ්ව විද්‍යාලයකින් තමයි ඉගෙන ගත්තේ. ඒත් මම කියනවා පෞද්ගලික අධ්‍යාපනය තිබිය යුතුයි කියල. ඇයි ඒකට ලමයි විරුද්ධ වෙන්නේ? මේකට හේතුවක් තියෙන්නත් එපැයි. ඒ හේතුව තමයි පෞද්ගලික අධ්‍යාපනය තුල ලැබෙන උපාධි හෝ ඩිප්ලෝමා සහතික වලට රජයේ අධ්‍යාපන ආයතන වලට වඩා වැඩි රැකියා අවස්ථාවන් ලැබීම. ඒ තුල රජයේ අධ්‍යාපන ආයතන වල ඉගෙන ගන්නා දරුවන්ට තියෙන තැන අඩු වෙනවා. ඉතින් ළමයි කෑ ගහන්න පටන් ගන්නේ ඔවුන්ගේ අනාගත රැකියා සිහිනය බොඳවෙන නිසා. හැබැයි අපි හැමෝටම අමතක වෙන දෙයක් තියෙනවා. ඒ තමයි ඇයි පෞද්ගලික අධ්‍යාපන ආයතන වල ඉගෙන ගන්නා අයට වැඩි රැකියා අවස්ථාවන් හිමිවෙන්නේ කියන එක. ඒ ගැන පුංචි කතාවක් විදිහට කියාගෙන යන්නම්.

ඡායාරූප උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්

පාසල් අධ්‍යාපනයෙන් පස්සේ කොහොම හරි කරලා විශිෂ්ඨ ලෙස සමත් වෙන අය රජයේ අධ්‍යාපන ආයතන වලින් නොමිලේ උගනින්න වරම් හිමිකර ගන්නවා. අනිත් ළමයි මොකද කරන්නේ? ඔවුන් තුල හැකියාවන් නැතිද? පාසල් අධ්‍යාපනය තුල රාමුවක් සකස් කරල ඒකට අනුගත කරන එකයි කරන්නේ. එහිදී සිසුන්ට තෝරා ගැනීමක් නැහැ. කල යුත්තේ තියෙන රාමුව තුල ඉගෙන ගැනීම. තමන්ගේ දක්‍ෂතාව මොකක් වුනත් ඒ සියල්ල අමතක කරලා අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදය මගින් දුන්න පාඩම් මාලාවක් ඉගෙන ගන්න ඕන. ඇත්තටම මොනවද මේ පාඩම් මාලාවේ තියෙන්නේ. තියෙන්නේ එකිනෙකට වෙනස් වූ විශයයන් සමූහයකින් ඉතා කුඩා ප්‍රමාණය බැගින් ඉගැනවීමක්. පසුව උසස් පෙල විශයයන් ලෙස තෝරා ගැනීමක් දුන්නද එයද යම් සීමාවක් තුල සිදු කල  යුතු වෙනවා. විශ්ව විද්‍යාලයේදී වුනත් එහෙමයි. අප ලද ලකුණු අනුව යන්නේ කොතනද කියල තීරණය වෙනවා. පසුව එතැන තියෙන දේවල් වලින් අපි නොනැසී පවතින්න උත්සාහ ගන්නවා. අවසානයේ කැඳ හැලියක හිටි එකෙකු එලියට එනවා. ඔහු හෝ ඇය දත් දෙයකුත් නොදත් දෙයකුත් නැහැ. පලමු වාරය දෙවැනි වාරයේදී මතක නැහැ. කෙටි කාලීනව දැනුම ගබඩා කරගෙන එතැන තිබෙන ආකාරයට අනුගත වෙමින් වැඩ කල හැකි රොබෝවෙක් සමාජයට බිහිවෙනවා.

ඡායාරූප උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්

නමුත් පෞද්ගලික අධයාපන ආයතන මගින් ළමයෙකුට මුදල් ගෙවීමෙන් පසු තමන්ගේ ලකුණු මට්ටම කුමක් වුවත් තමාගේ දක්‍ෂතාවයට හා කැමැත්තට ඔබින ආකාරයේ පාඨමාලාවක් හැදෑරීමේ හැකියාව ලැබෙනවා. එවිට ඔහු‍ හෝ ඇය තමන්ගේ අනාගතය සැලසුම් කරනවා. සල්ලි තිබුන පමණින් ඔහු අධ්‍යාපනය හමාර කරන්‍නේ නැහැ. ඔහුට හෝ ඇයට එතැනත් තරඟයක් ති‍බෙනවා. තමන් කැමති විශයයක් එයට අදාල හෝ සමගාමී වූ තවත් විශයයන් තමඟ ඉගෙන ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය සපුරා ගන්නා ඔවුන් අවසානයේ එක් විශයයක් සඳහා විශේෂඥයෙකු වශයෙන් සමාජයට එනවා. අවසානයේ ඔහු රැකියාවක් සඳහා තරඟ කරන්නේ ඔහුගේ විශේෂත්වය එක්ක.

ඡායාරූප උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්

මේ තිබෙන අධ්‍යාපන ක්‍රමය නිසා සිදුවී තිබෙන දෙයින් කොටසක් විතරයි. අතීතයේ නොතිබුනු පෞද්ගලික අධ්‍යාපන ආයතන අද බිහිවෙද්දී ඒවායේ රැකියා ඉලක්ක කරගෙන කරන්නා වූ අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදයන් හා තරඟ කිරීම සඳහා රජයේ අධ්‍යාපන ආයතන වල ක්‍රමවේදයන් අපාහොසත් වීම නිසාවෙන් අසරණ වන්නේ විශේෂ දක්‍ෂතා ඇති සිසුවන් පමණක්ම නොවන්නේද? එකිනෙකට වෙනස්වූ විශයයන් රැසකින් සමන්විත කඩයිම් පරීක්‍ෂණ සියල්ල ජය ගන්නා ඔවුන් එක් දිශාවකට යොමු කරවන්නේ නම් ඔවුන්ගෙන් ලැබෙන්නා වූ සේවය කොතරම්දැයි නොපෙනෙන්නේ මන්දැයි ගැටලුව අද මටත් ඔබටත් පැන නඟිනු ඇත. 

ඡායාරූප උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්

අවසානය මෙසේ සටහන් කරමි. කුමණ දේශපාලන පක්‍ෂයක් පැමිණියත් අධ්‍යාපනයේ වටිනාකමක් තිබෙන දේශපාලන මතයක් තවමත් පැමිණ නැත. එසේ පැමිණියා නම් අද මේ ලිපිය මෙසේ මා අතින් සටහන් වන්නේ නැත. අධ්‍යාපනයක අගය දන්නේ හුදෙක් අධ්‍යාපනයේ රසය දන්නා උන් පමණක්මය.